Yeryüzü yoktu, yükseklik ve derinlik İsim yoktu. Toprak altında Apzu vardı yalnız, İlk yaratıcı olan tatlı su. Bir de acı su Tiamat vardı. Bir de döl yatağına dönen Mummu; O zamanlar tanrılar yoktu daha.
Birbirine karışmıştı tatlıya acı, Örgülü kamışlar belirmemişti henüz, Suları bulandırmıyordu sazlar. Tanrıların adı yoktu, işte o vakit Sürüklenip gelmiş çamurlarla dolu suda, Apsu’dan ve Tiamat’tan, ansızın, Tanrılar yaratıldı:
Çamurdan doğan Lahmu ile Lahamu, Daha genceciktiler, boyları uzamamıştı, Göklerin ufku Anşar ile yeryüzü ufku Kişar Onlara göğün ve yerin çizgileri Ufuklarda bulutları çamurlardan ayırdı.
Günler günleri kovaladı, yıllar yılları, Anşar’la Kişar’ın ilk çocuğu Anu, boş gök, Ulu Tanrı Ea’yı doğurdu kendi başına. Ea, göğün ufkundan daha geniş bir akıl, Benzerlerinin hepsinden kat kat güçlü..”
Mitoloji Şiirleri
Öne çıkmış olan görsel. Güneş ufukta doğuyor dağların arasından.
Sabah gün ağarmadan saat 03:00 te kalktık. Kamyonetlere binerek zirveye çıktık. Kamp yeri ile zirve arası 3.5 km civarında. Zirveye vardığımızda henüz tan yeri ağarmamıştı. Doğu terasında yerimizi alıyoruz. Bir süre bekledikten sonra doğu tarafı yavaşça ağarmaya, ufuk çizgisi kızarmaya başladı.
Zaman geçtikçe etraf aydınlanmaya başladı. Gök mavi rengini aldı, yeryüzü hala alaca karanlık.
Başsız olan heykeller ve Tanrıların oturdukları tahtlar Güneşin doğuşunu sessizce bekliyorlar binlerce yıldır bekledikleri gibi. Terastı Güneşin doğuşunu bekleyenler kaplamış.
Tümülüsün altında ne var bilinmez ama o da sesizliğini koruyor.
Güney tarafında ki dağlar seçilmeye başladı. O tarafta Atatürk barajı var, Türkiye’nin en büyük barajı. Baraj gölüne henüz ışıklar vurmadığı için görünmüyor.
Akşam gördüğüm katır sabah yine gelmiş. Baraj göleti görünüyor silik te olsa.
Ufuk yavaş yavaş kızarmaya başlıyor. Yakında güneş yüzünü gösterecek. İki kişi Güneşin doğmasını bekliyor.
Beklenen an geldi, güneş kendini göstermeye başladı. İşte Nemrut dağından güneşin doğuşunu seyretmenin tadı. Ufuk çizgisi yüzlerce kilometre olması güneşin böyle görkemli doğmasına neden oluyor. Dünyanın hiç bir yerinde bu doğuşu seyredemezsin. Doğu ve Batı dinlerini birleştirmeye çalışan Komanege kralı Mitrhridates ve oğlu Antiokhos Yunan ve Pers tanrılarını da birleştirip Nemrut dağında bu tapınağa dev heykellerini yaptırdı. Mithridates tanrılara Yunanca ve Persçe olan isimler verdi:
Yeni bir din olarak yayılması için Doğu ve Batıya egemen olan Nemrut dağına tapınak yapıldı. Nemrut dağından bakıldığında uzak mesafeler görüldüğü gibi uzaklardan da Nemrut dağı ve tapınak rahatça görülüyor.
Aşkın da payı var
Güneşin
parıltısında
ve erdeminde.
Güneş havadaki nem yüzünden alt kısmı kırmızı, üst kısmı sarı renkte görünüyor. Güneş tam dağdan ayrılmış durumda
Güneş doğduktan sonra yükselmeye başladı gökyüzünde. Atatürk baraj gölü kendini yavaşça gösteriyor.
Güneşin doğmuş halini yakınlaştırıp çekiyorum. Resimde güneş tam görünüyor, henüz parlamaya başlamadı.
Güneşin doğduğu tepeler ne kadar uzakta olduğu gayet net görülmeye başladı.
Ortalık iyice aydınlandı, Tümülüs tüm güzelliğini gizemli bir biçimde gösteriyor. Tümülüs’ü oluşturan kireç taşlar bej renginde beyaza yakın, yumruk büyüklüğünde. Taşların hepsi aynı boyutta. 35 derece eğimli Tümülüs’ün yüksekliği 50 metre, genişliği 145 metredir. Denizden yüksekliği 2206 metredir. Tümülüs’ün altında Komanege kralı Antiochos’un mezarı olduğu düşünülmektedir.
Güneş tamamen yükseldi. Akşam batışını seyretmiştim. Şimdi doğuşunu seyrettim, bu inanılmaz olayı yaşadım heyecanla. Şansımıza hava açık,
sakin ve güzeldi.
Sıra geldi keyfimizin kahyasına, keyfimiz de kahve olunca kahya da dört köşe. Zaten dört fincanım var, şanslı olan benimle beraber beş kişi kahve içiyor. İşte şanslı olanlar Özer Çatori, Hakan ve Nagehan bir fincanda içiyorlar. Dördüncü de Ahmet Leblebici. Özer Çatori elçek resim çekiyor kahve içerken.
Kahve keyfinden sonra kamyonete binip kamp alanına gidiyoruz. Özer Çatori elçek resim çekiliyor kamyonet üzerinde, kamyonete doluşmuş durumdayız.
Kamp alanına gelince kahvaltıyı yaptık. Ardından eşyaları ve çadırları toplayıp kamyonete yükleyerek yola çıkıyoruz hep beraber. Yandere köyüne kadar inişimiz çabuk oluyor. Köyde kısa bir mola veriyorum, buz gibi suları içip şişeleri tazeliyorum akan sulardan.
Yalağın içindeki su o kadar berrak ki taşların rengi daha belirgin görünüyor.
Yandere köyü çukurda kaldığından köyden sonra tırmanma başlıyor. Ağır tempoda Tepehan’a kadar çıktık. Tepehan’dan sonra tekrar iniş başladı, iniş burada fazla değil. Mollahan çayına kadar indikten sonra Kube dağına tekrar tırmanışa geçtik. İşte bu tırmanmada hava o kadar ısındı ki başım resmen kaynadı. Çıktıkça daha da ısınıyor. Su tüketimi fazla, yanımda bol miktarda var. Öyle bir an geldi ki dayanacak gücüm kalmadı. Güneş tepemde kavuruyor, bir taraftan da acıktım. Yemek yenilecek yere 3 km kala kamyonete biniyorum. Kendimi fazla zorlamanın gereği yok. Lokantaya gelince bisikleti indirerek elimi yüzümü çeşmede bol su ile yıkayıp biraz serinliyorum. Öğle yemeğini yiyip üstüne de bir çay içince kendime geliyorum. Biraz dinlendikten sonra Malatya bisiklet derneği başkanı Aziz Karaca ve Mehmet Baki Canbay beni alıp kameranın karşısına oturtuyorlar. Ben de düşüncelerimi anlatıyorum kamera karşısında. Maalesef çektikleri görüntüleri izleme olanağım olmadı.
Bundan sonra fazla tırmanış yok. Kube dağı zirvesini gördükten sonra iniş çabuk ve zevkli oldu. İnişe geçtiğim sırada ( kaskı takmamıştım ) kafamda ki buff rüzgarın etkisi ile düşmüş. Farkına varınca düşen buffumu yukarı çıkarak aramaya başladım. Çık çık bir türlü göremedim buffu. İnenler de niye yukarı çıktığımı soruyor. Ben de buffu gördünüz mü? diye sorunca görmediklerini söylüyorlar. Nereyse zirveye vardım. Buffu bulmaktan ümidimi kestim artık. Tam geri dönecem bir baktım ki buff arkada bagajıma takılmış öyle duruyor. Buffu bulunca öyle bir sevindim ki anlatamam. O sevinçle buffu giyip kaskımı da taktıktan sonra hızla aşağıya inmeye başladım. Manzarası güzel bir yerde durup kahve pişirerek dört fincanı da tek başıma içtim. Zaten kafam sıcaktan kaynamıştı, buffu da tekrar bulunca sevinçet dört köşe olmuşum, keyfime dört kahveyi sığdırdım. Ocak, cezve ve içi kahve dolu, köpüklü dört fincan.
Kahve keyfinden sonra Malatya – Elazığ kara yoluna vardım. Benzin istasyonunda arkadaşlar durmuşlar. Beni de çağırarak dondurma ısmarladılar. Bu sıcakta iyi geldi dondurma. Kamp alanına vardık, arkadaşlarla vedalaşıp ayrılma zamanı. Başka turlarda görüşme dileği ile eşyalarımı bisiklete yükleyip otogara geldim. Bisikletin ön tekerini sökerek bagaja yerleştirince rahat bir nefes alarak otobüsün kalkmasını bekledim. Otobüs önünde Beydağ yazılmış, iç kısma da gideceği yer olan Afyon, Uşak ve İzmir yazılmış.
Yaklaşık 14 saat gece boyunca yolculuk yaparak İzmir’e vardım.
Dünyada güneşin batışı ve doğuşunu en güzel seyredebileceğim Nemrut dağında Tanrı heykelleri ile beraber gerçekleştirdim. Yeni dostlar edindim, yeni yüzler gördüm. Benim için çok güzel anılar oldu. Üzüldüğüm sadece bu yıl Malatya’nın en meşhur meyvesi olan Kayası yiyemeden dönmek oldu. Zaten üreticiler de bu yıl çiçekte olan kayası ağaçlarına kar yağması hiç meyve olmamasına neden olmuş. Geçimleri kayası olan üreticiler perişan olmuş durumda. Umarım bir daha böyle olmaz.
Arkadaşım Ankara dan Enes Çalışkan bana bu bileğe takılan bisikleti hediye etti, kendisine çok teşekkür ederim.
Malatya da bu festivali organize eden Mustafa Ekici, Aziz Karaca, Demet Aslan, Mehmet Baki Canbay, Tolgahan Ateş, Fatih Kaya hepinize sonsuz teşekkürler. Çok güzel bir tur oldu sayenizde. Emeklerinize sağlık.
Ayrıca Türkü dostu Hüsnü Yaşar, sazı ve sözüyle mest etti beni. Yeni tanışmamıza rağmen sanki binlerce yıldır tanışıyormuşuz gibi. Sağ ol dostum.
Bu gün yaptığım yol yaklaşık olarak tolam 102 + 17 = 119 Kilometre civarı.
Dertlerimi yaza yaza Gül tükendi ben tükendim Yıllar yılı vurdum saza Tel tükendi ben tükendim Oyy oyy oyy oyyy Tel tükendi ben tükendim oyy
Dertli dertli vurdum saza Tel tükendi ben tükendim Oyy oyy oyy oyyy Tel tükendi ben tükendim oyy
Kapıldım bir boş hayale Sevmekten düştüm bu hale Bahçanda menekşe lale Gül tükendi ben tükendim Gül tükendi ben tükendim Oyyy oyy oyyy oyyy Gül tükendi ben tükendim oyy
Geçiyor benimde çağım Ne evim var ne ocağım Dünyada tutunacağım Dal tükendi ben tükendim Oyyy oyy oyyy oyyy Dal tükendi ben tükendim
Hersinim arıldım gayri yaşlandım Yoruldum gayri cihana darıldım gayri Yol tükendi ben tükendim Oyyy oyy oyyy oyyy Yol tükendi ben tükendim
Aşık Dertli – Ali Özütemiz ( Kıvırcık Ali )
Öne çıkmış olan görsel, Nemrut dağında Güneş batarken bisiklet ve kollarını açıp zıplamış bir kişi.
Sabaha kadar sıcak olan havada dağ başında örtünmeden uyumak her zaman denk gelmez. Burada gün Türkiye saati ile daha erken ağardığından uyanıyorum. Sıcağın etkisi olsa gerek geç uykuya dalanlar hala uyumaktalar. Uyanır uyanmaz çadırımın önünde bir süre oturuyorum. Üzerim çıplak, saçlar salınık.
Kamp yaptığımız yeri şöyle bir dolanıyorum, ormancılar buraya katran ağacı dikmişler. Ağaçlar da büyümekteler. İleride daha da güzel bir yer olacağa benzer.
Sabah kahvaltısı başladı, acıkanlar en ön sırada yerini alıyor.
Kahvaltıdan sonra hareketin saat 13:00 te olduğunu bildirilince, tekrar etrafı dolanıp resim çekmeye başladım. Herkes kendi havasında.
Parkı dolaşmaya devam, katran ağaçları altında çadırlar kurulu.
Park tam tepede kenarında dik yamaçlar var.
Ağaçlar çadır kurduğumuz yeri gölgede bırakmışlar.
Türkü dostu Hüsnü de almış sazı eline vurur teline teline. Akşamdan hızını alamamış hala çalıp söylemekte.
Böyle ikrar ile böyle yol ile Cefalı yar bana lazım değilsen Deli gönül sevmiş vazgelmek olmaz Mihnetli yar bana lazım değilsen Deli gönül sevmiş vazgelmek olmaz Gönül kalk gidelim sılaya doğru
Bülbülün sevdası hep güller ile Senin şiirin dilin yadeller ile Çık salın sevdiğim engeller ile Görünme gözüme lazım değilsen Çık salın sevdiğim engeller ile Gönül kalk gidelim sılaya doğru
Bülbül ah eyleyip kanlar ağladı Gözüm yaşı sel sel olup çağladı Ölüm geldi dört yanımı bağladı Kılma cenazemi lazım değilsen Ölüm geldi dört yanımı bağladı Gönül kalk gidelim sılaya doğru
Söz-Müzik: Ali Ekber Çiçek
Çadır önünde saz çalan Hüsnü Yaşar.
Havuzun ortasında bir şahin heykeli. Havuzun içi boş.
Türkü dostu Hüsnü türküleri bir süre çaldıktan sonra sazını toplayıp çantasına koydu. Bana öğlene kadar beklemeyip yola çıkalım mı diye önerince zaten beklemekten sıkılmış olarak hemen kabul ettim. Torbama uyku tulumu, çadır ve matımı yerleştirip kamyonete verdim. Ardından Hüsnü ile ikimiz yola çıktık. Kamp alanından çıkınca bir süre daha yokuş çıktıktan sonra uzun bir iniş gerçekleştiriyoruz. Bakalım ne karar ineceğiz. Nemrut zirvenin 2150 metre olduğunu biliyorum. İndikçe sürekli manzara değişmekte. Hızlı da iniyoruz. Etrafta çam ağaçları var.
Tepeler çam ağaçları, yüksekte olduğumuzdan geniş bir alan görüyorum.
Hüsnü önümde gidiyor, ben de onu takip ediyorum.
Vadide akan bir çay olmalı ki su var. Burada uzun kavakları görüyorum.
Yandere köyüne kadar iniyoruz. Köyün tabelasını çekiyorum. Nüfus 302, Rakım 1300 metre olarak yazılmış.
Köyün içine girince sanki cennete geldim. Sıcak olan havada bunalmışken yol birden bire ağaçlarla örtülmüş olduğunu görüyorum. Ağaçlar öyle kaplamış ki yolu güneş dahi görmüyor. Ağaçların seyrek olduğu bir coğrafyada böyle bir yer bana büyük sürpriz oldu gerçekten. Yol boyunca her taraftan sular fışkırıyor. Çeşmeden buz gibi sular akmakta. Sularımı tazeliyorum bu arada. Ne olur ne olmaz diye.
Kocaman bir ağaç duvarın üstündeki toprağa kökleriyle öyle bir tutunmuş ki kimse yerinden sökemez.
Yaklaşık 15 metreyi aşmış ağaçlar yolu neredeyse kapatmış gibi.
Köyün aşağısında Hüsnü beni bekliyordu. Yanına gelince Urim baba şuraya girelim bir mola verelim diye çay içebileceğimiz yere götürüyor. Küçük şelaleden buz gibi suyun aktığı, üstüne çardak yapılmış yere oturuyoruz. Çayları hemen ısmarladık. Çay da odun ateşinde pişiyor, bu çay da ne güzel içilir.
Çektiğim resmin videosunu yaptım. Videonun linki aşağıda.
Bir Hüsnü benim resmimi çekiyor çayları içerken.
Daha sonra resim çekebilecek birine cep telefonumu verip ikimiz birlikte resim çekiliyoruz. Burada ayrıca alabalık ta varmış, hem de kırmızı benekli alabalık. Eh öğlen de olduğuna göre birer alabalık ısmarlıyoruz. Meğerse Hüsnü dost bana sürpriz yapmış. Burayı biliyor ve erkenden yola çıkıp balık yediriyor böyle cennet gibi bir yerde. Teşekkürler dostum..
Balıklar pişe dursun böyle akan bir suyu görünce dayanamam. Hemen şortlarımı giyerek çaya giriyorum. Su gerçekten buz gibi, ama ben alışık olduğum için rahatça üşümeden küçük çağlayanın altına girerek biraz serinlemeye çalışıyorum. Bu sıcak havada mest oluyorum. Daha ne isteyeyim ki. Hüsnü girmiyor, sadece benim resmimi çekmekle yetiniyor. Kayanın üstünde durmuşum, çağlayan akıyor buz gibi, birazdan gireceğim akan çağlayanın altına.
Derin olmayan suya giriyorum. Çağlayan iki yerden akıyor.
Çağlayanın altına girip duşumu alıyorum.
Bir süre çağlayanda yıkandıktan sonra kurulanıp elbiselerimi giyinerek pişen alabalıkları afiyetle yiyorum. Şimdiye kadar yediğim en lezzetli balıklardan diyebilirim. Vadideki çaydan akan buz gibi suda yetişen alabalıklar lezzetli olmaz mı? Suyun bol olması yeşil bir cennete dönüştürmüş. Adeta hayat vermiş vadiye. Yemeği yedikten sonra diğer arkadaşlar da gelmeye başladı tek tük. Fazla oyalanmadan yola çıkıyoruz Hüsnü ile. Bundan sonra yokuş yukarı tırmanacağız ta Nemrut dağına kadar. Aşağıda köy yeşillikler içinde bir yere kadar, sonra ağaçlar seyreliyor ve dağın zirvesi çıplak.
Vadi yemyeşil bir alan oluşturmuş.
Büyüköz köyüne geldik.
Çıkmaya devam ediyorum, köy aşağıda kaldı. Evlerin çatıları gri olarak kaplı, kiremit değil.
Ağır tempoda çıkmaya başladım. Kendimi zorlamadan yavaş pedallarla aheste aheste. Zaten hava da sıcak, bol bol terliyorum. Bununla beraber bolca da su içiyorum. Susuz bırakmamak gerek vücudu. Arabalardan sık sık su takviyesi yapıyorlar, Susuz kalmadık tırmanış boyunca. Yükseklerde arazi yapısı kayalık yapıya dönüştü. Tek tük bodur ağaçlar var.
Yol kıvrıla kıvrıla yukarı çıkıyor. Durup çıktığım yerlerin resmini çekiyorum. Hem biraz nefeslenmek gerek.
Yola çıkınca kollarım iyice yanmaya başlayınca Ahmet Leblebici uzun kollu T-şort veriyor. Hemen giyiyorum uzun kolluyu. Özer benim resmimi çekiyor bisiklet sürerken.
Çakır dikenleri sıcağa umursamadan öylece yolun kıyısında yolcuya selam vermekte. Ben de durup selamını alıyorum çakır dikeninin. Selamını almadan geçmek olmazdı. Sıcak hava çakır dikenini kurutmuş olsa da kar yağasıya kadar bekleyecek. Sonra kar yağınca kış uykusunda toprağa karışacak sessizce. Baharda karlar eriyince tohumları yeniden yeşerecek ve güzel çiçekler açacak. Börtü böcek, arılar güzel kokulu çiçeğin çekiciliğine fazla dayanamayıp nektarının tadına bakacaklar. Yine havalar ısınınca yolcuları bekleyecekler yanından geçmesi için. Yolculara selam verecekler, eğer yolcu durup selamını alırsa ertesi yıl daha güzel çiçekler açacak. Bisikletin zinciri arasından çakır dikeninin çekiyorum.
Çakır dikenlerini ön tekerleğim ile çekiyorum bir poz.
Bu turda tanıştığım Gizem, oflaya puflaya dağların sıcağında çıksa da yokuşları hiç şikayet etmiyor. Bisikleti sevdiğinden yerinde duramıyor. Uzun turlar için bir kaç öğüt veriyorum. İçinde ki istek uzun turlar yapacağa benziyor. Ve yapacak ta. Yol kendisini olgunlaştıracak, tanıştığı insanlar iyi kötü yoğurup iyi bir turcu olacak sonunda. Resmi Sevinç Aksüt çekiyor.
Çıktığım yol kıvrılıyor aşağıya doğru.
Nihayet yokuş ve tırmanma bitti. Dağların zirvesindeyiz. Yol düzelince rüzgar biraz serinletiyor. Zirvede hiç ağaç yok, kayalıklar kaplamış ortalığı.
Kamp yapacağımız otelin önüne geliyoruz. Asfalt yok otelin orda bitiyor. Güneş henüz batmadı ama fazla zaman yok. Bisikletleri otelin bahçesine bırakıp kamyonetlere doluşuyoruz. Yol toprak ve dik olduğu için güneş batmadan zirveye çıkmamız gerek. Elçek ile kendimi ve arabanın kasasındakileri oturmuş durumda çekiyorum.
Mustafa Ekici bisikletle çıkmaya karar vermiş. Onu geçiyoruz.
Dağın doğusundayız, güneşi göremiyoruz ama ışıkları karşı tepelere vuruyor.
Yolun sonuna geldiğimizde kamyonetten iniyoruz. Zirvede güneş hala yüksekte görünüyor.
Bundan sonra yayan olarak Nemrut’a çıkmaya başladık. İlk önce Tümülüs göründü gözüme. Çok heyecanlıyım, şimdiye kadar resimlerde, televizyonlarda gördüğüm yeri kendi gözlerimle görmek başka bir duygu. Tümülüs şimdiden etkisi altına aldı bile…
Güneş batıda iyice alçalmaya başladı. Biz Malatya tarafından geldiğimizden dağın doğusundayız. Adıyaman tarafı batıda kalıyor. Nemrut dağında yol bitiyor iki taraftan da. Yol bağlantısı olmadığından ikisi de birbirinden kopuk. Araçla geçemezsin diğer tarafa. Devasa heykel başlarını görünce heyecanım biraz daha artıyor. İlk önce doğu terasındaki heykellerin resimlerini çekiyorum. Heykellerin gövdeleri yukarıda, başları aşağıda. Aslan başı yerde. Güneş piramidin tam yamacında parlıyor.
Koruyucu hayvanlar olarak Kartal ve Aslan tanrı heykellerinin başları.
Herakles (Kudret Tanrısı) – Artagnes. Heykel başı demir kafes içine alınmış.
Kommagene tanrıçası Fortuna – Thyce Thea ( Laodike Kommanege kralı ı. Antiochus annesi )
Commagene’nin ilk Kralı ı. Antiochus
Heykellerin yanında resim çekiliyorum, kollarım ve yüzüm Güneşten iyice yanmış durumda.
6 Tane taht heykeli doğu terasında bulunuyor
Apollo (Güneş Tanrısı), Fortuna Thyce (Bereket Tanrıçası), ortada Zeus (Baş Tanrı), kuzey uçta ise Herakles (Kudret Tanrısı) ve ikisi arasında Commagene’nin ilk Kralı ı. Antiochus ait büstler yer almıştır. Yanlarda ise birer aslan ve kartal heykelleri bulunmaktadır.
Doğu terası, beş basamaklı yapılmış üstünde insanlar var.
Doğu terası üzerinden doğu tarafını çekiyorum, havada biraz bulutlar dolaşıyor. Yarın sabah Güneşin doğuşunu buradan izleyeceğiz. Ufuk yüzlerce kilometre var.
Doğu terasındaki tanrı heykellerinin tahtlara oturmuş durumdaki heykelleri, heykellerin başları yok, hepsi de aşağıda. Arkada da yumruk kadar taşlardan meydana gelmiş piramit. Piramit’in yüksekliği yaklaşık 150 metre civarı.
NEMRUT
Doğu ve Batı Medeniyetlerinin, 2150 m. yükseklikte muhteşem bir piramitteki kesişme noktası, Dünyanın sekizinci harikası Nemrut, Yüksekliği on metreyi bulan büyüleyici heykelleri, metrelerce uzunluktaki kitabeleriyle, UNESCO Dünya Kültür Mirasında yer almaktadır.
Nemrut Dağı, üzerinde barındırdığı dev heykellerin ve anıt mezarın yanı sıra, dünyanın en muhteşem gündoğumu ve gün batışının seyredilebildiği yer olmasıyla da ilgi çekmektedir. Her yıl binlerce insan gündoğumu ve gün batışını seyretmek için Nemrut Dağına gelmektedir.
UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası olarak ilan edilen Nemrut Dağı, çevresindeki Kommagene Uygarlığı eserleri ile birlikte ülkenin önemli Milli Parklarından biridir. Nemrut Dağındaki dev heykeller ve tümülüs, Arsameia (Eski Kale), Yeni Kale, Karakuş Tepesi ve Cendere Köprüsü Milli Park sınırları içerisinde yer alıyor.
Tarihçe
İki bin yıldır güneşin doğuşunu ve batışını 2150 m. yükseklikte izleyen dev heykellerin sırrının çözülmesi için Kommagene Uygarlığı’nın keşfine gitmek gerekir.
Nemrut Dağı’nın Kraliyet Akademisi tarafından araştırma yapmak üzere bölgeye gönderilen genç bilim adamı Otto Punchtein başkanlığındaki ekip, Nemrut Dağı’nın tepesindeki tümülüs ve tümülüsün doğu ve batı yanlarında oluşturulmuş teraslar üzerindeki devasa heykeller ve çeşitli kabartmalardan oluşan eserler üzerinde çalışır. Uzun çalışmalar sonunda Grekçe yazılı kitabeyi çözen Punchstein, bu eserlerin Kommagene Uygarlığı’na ait olduğunu ve Kommagene Kralı I. Antiochos tarafından yaptırıldığını keşfeder. Antiochos’un ağzından yazılan kitabe, Nemrut Dağı’nın sırrını ve Antiochos’un yasalarını içermektedir.
Kommagene Uygarlığının ortaya çıkmasını sağlayan kazılar, Nemrut Dağı’ndan başka Arsameia, Samsat ve Fırat Havzasında gerçekleştirilmiştir. Bölgede yapılan kazılarda ortaya çıkartılan taşınabilir eserler müzelerde, geri kalanları da Milli Park Alanı içerisinde korumaya alınmıştır.
Kommagene Krallığı
Yunanca “Genler Topluluğu” anlamına gelen Kommagene, ismiyle bağdaşırcasına, Grek ve Pers uygarlıklarının inanç, kültür ve geleneklerinin bütünleştiği güçlü bir krallıktır. Toros Dağlarındaki çeşitli yolların birleştiği noktada bulunan antik Kommagene Krallığı, Suriye’nin Kuzeyi, Hatay, Pınarbaşı, Kuzey Toroslar ve doğuda Fırat Nehri’nin çevrelediği verimli topraklarda yer almıştır. Tarıma ve hayvancılığa elverişli ve ekonomik önemi yüksek sedir ağacı ormanlarını barındıran Kommagene topraklarının, ilk çağlardan beri yerleşim alanı olarak kullanıldığı civardaki mağara ve arkeolojik buluntulardan anlaşılmaktadır.
Antik dünyanın küçük ancak güçlü ülkesi Kommagene, baba tarafı Pers Krallarından “Krallar Kralı olarak anılan Darius’a ile, anne tarafı Makedonya Hükümdarı Büyük İskender ile akraba olan bir prensin oğlu Mithradates Kallinikos tarafından, İ.Ö. 109 yılında bağımsız bir krallık olarak kurulmuştur. Farklı topluluklardan meydana gelen ve ayrı inanç ve kültürlere sahip Kommageneliler arasındaki birliği sağlamak konusunda büyük başarı sağlayan Mithradates Kallinikos, tanrılarla olan bağını kuvvetlendireceği ve böylece ulusunu barış içerisinde yaşatacağı inancıyla ülkesinin çeşitli yerlerinde tapınaklar yaptırmıştır.
Batı terasına geçiyorum, bir süre sonra Güneşin batışını seyredeceğim. Güneş daha batmamış, ışıkları dağlara ve aslan heykeline vuruyor.
Piramit’in batısında da aynı taht heykeller ve başları yere düşmüş durumda.
Güneşin batmasına az kaldı, dağların ardında iyice alçalmış, parlak ışıklarını saçıyor.
Bizlerle beraber güneşin batışını izlemek için batı terasında toplananlar yerlerini alıyorlar. Tanrıların heykellerine Güneşin kızıllığı vurmuş.
Aslan heykeli Güneşin batışını izliyor.
Heykellerin başları yerde, hava şartlarından çatlaklar oluşmuş heykellerin. İki tanesini çekiyorum.
Diğer ikisini de bir karede çekiyorum. Aynı heykel başları burada da var.
Kartal başı da Güneşin batışını izliyor.
Komanege kralı ve Tanrıların kabartmaları görülmeye değer.
Başka bir kabartma, yüz kısmı ve bazı yerleri kırılmış.
Diğer kabartma.
Yerde düz olarak duran kabartmayı üst kısımdan çekiyorum.
Malatya dan Mehmet Yunus Sevinçek Güneş batarken güzel poz veriyor bisikleti ile beraber. Tam Güneş batarken bisikletin arkasından Yunus ta havaya sıçrayıp iki kolunu yana açmış durumda. Bu resmi öne çıkan görsel olarak seçiyorum.
Nemrut dağı etraftaki en yüksek dağ olduğundan yüzlerce kilometre genişliğinde görüş alanına sahip.
Doğu tarafında Diyarbakır, kuzeyde Elazığ, Malatya. Güneyde Adıyaman, Şanlı Urfa, Gaziantep, batıda Kahraman Maraş.
Boşuna Kommagene Kralı I. Antiochos bu dağı seçmemiş. Geniş ufukları olan bu yer Tanrılara sunulabilecek en iyi bir yer. Ve bizler de güneşin batışını seyretmeye dalıyoruz.
Kendime bir yer seçip oturuyorum. Kahve takımım da yanımda, hemen kahve pişirmeye başlıyorum. Bir yandan da güneşi kare kare resim çekerek muhteşem batışını izliyorum. Batışını seyrederken hayallere dalıyor insan. Muazzam bir yıldız olan Güneş bize hayat verdiği için Tanrıya şükür ediyorum. Güneşin gücü eski çağlarda insanları etkilemiş, güneşe Tanrı diye tapmışlar. Güneşe değişik bir biçimde tapınmışlar. Dünyayı aydınlatan güneş batarken ayinler, kurbanlar kesip kanlarını akıtmışlar. Güneş batarken korkmuşlar her akşam, “Ya ertesi gün doğmazsa” diye. Sabah ta ilk ışıklarını görünce sevinip kurbanlar kesmişler yine. Doğumunu kutsal ayinle kutsamışlar.
Güneşi yakınlaştırıp çekiyorum.
Güneş dağın tepesine değdi.
Ve batmaya başlıyor.
Güneşin parlak ışıklarından belli olmuyor ama yarısı batmış durumda.
Son çeyreği görünüyor.
Güneş hala ışıklarını saçmaya devam ediyor.
Güneş ışıklarını saçarken sıra dağların siuleti iyice belirmeye başladı. Ve güneşin son ışıklarını görüyorum. Ertesi gün yine göreceğimden emin olarak.
En sonunda dağların ardında kayboldu güneş. Ufku kızıla boyayarak
Kızıllık ta kaybolunca ortalığı sessizlik kapladı, sanki zaman durdu. Dünya geceye hazırlanıyor.
Güneşin batışı ile kahvemin keyfini de çıkarıyorum bu arada. Elimde fincan, Güneş baymış, dağlar son kez kendini gösteriyor.
Kahta tarafından turistleri getiren katırlar da var. Kimisi çıkamıyor, katır kiralayıp zirveye çıkıyorlar.
Güneşin batış seyrini bitirdikten sonra kamyonetlere binerek kamp alanına geliyoruz. Hemen çadırı kurup eşyaları yerleştiriyorum. Ardından akşam yemeği yeniyor. Yemekten sonra bahçede oturup Türkü dostu Hüsnü sazı alıyor eline, kırmızı şarabı yudumlarken türküler söylemeye başladık. Egeden geldiğim için Hüsnü Çökertme türküsünü çalıyor benim için. Ben de çıkıp Çökertme oyununu oynayıp eşlik ediyorum. Yere oturmuş halde üstten Enes Çalışkan çekiyor bizleri.
Sabah erkenden uyanacağımız için erkenden yatıyoruz.
Bu gün yaptığımız yol biraz zorlu olsa da yaklaşık olarak 30 Kilometre civarı yol yapmışız,