7 Nisan 2014 Pazartesi

Dardanos – Geyikli – Bozcaada

(Kör arkadaşlar için betimleme yapılmıştır)

 

Denizin Delisi

Unutmak mı?

Delisin…

Gitmesem de bekler orada deniz.

Gelirsem, bilmelisin

Benim beklememdir burada deniz.

Gitmek gibi geleceğim

Denizin delisine

Delinin denizi gibi

O ne kadar giderse…

Özdemir Asaf

 

Öne çıkmış olan görsel, İrfan vapurdan limana yanaşırken etrafı izliyor.

Sabahın seherinde uyanıyorum, kahvaltının ardından eşyaları ve çadırı toparlayıp bisiklete yükledim. 3 gündür dağınıktı eşyalar. Ön ve arka bagajlara eşyaları yerli yerine yerleştirdim. Ardından sabah kahvaltısını yapıyoruz. 3 kişiyiz 3 kişilik kahvaltı. İrfan Mustafa ve ben, İzmir’e beraber döneceğiz. Öyle bildik yoldan da değil. Önce Bozcaada, daha sonra Kaz dağları Ayazma. Oradan da Sarı Kız’a çıkıp Akçay’a inmeyi planladık. Onun için fazla kişi ile olacak bir tur değil. Sabah kahvaltısını yaptıktan sonra yerleşkeden ayrılıyoruz. Diğer arkadaşlarla vedalaştık. İlk önce Çanakkale – İzmir  ana yolundan bir süre gideceğiz. Ta Taştepe köyüne kadar ana yoldayız.

Adam sevmiş bir kere, sevdiceğinin ismini duvarlara kazıyacak kadar sevmiş. İsmi de Zeynep ama ilk okulda Türkçesi o kadar zayıfmış ki Türkçe öğretmeni bayağı çekmiş olmalı öğrencisinden. Adam yazarken Y harfini sığdıramamış. ZENEP… diye yazmış.

Çanakkale ana yolu inişli çıkışlı olması sabah pek etkilemiyor. İyi bir tempoda ilerliyoruz. Aslında sahilden daha düz bir yol var ama oradan gitmedik. Başka bir seferde oradaki yolu denemeliyiz. Ana yol olduğu için araç sayısı fazla. Pek tehlike yok, sadece motor gürültüleri rahatsız ediyor.

Çanakkale boğaz çıkışı, Ege denizi manzarasında bisiklet sürüyoruz.

Çanakkale viyadüğü tabelasında 202 metre olduğunu belirtiyor.

Tabelalara göre yol ayrımına yaklaştık. Düz gidersen Ezine, Balıkesir, İzmir. Sağa dönüş ise kahverengi zemine Troia (Troya) 5 olduğu yazılmış.

Burada ana yoldan çıkarak Bozcaada’ya sapıyoruz. Üstteki kahverengi tabelalarda; Apollon Smintheion 67, Dalyan Alexandria (Toas) 33 kilometre olduğu belirtilmiş. En altta ise Bozcaada’ya gidileceğini gösteriyor.

Çanakkale yolundan sapınca ilk köy Taştepe köyü karşımıza çıkıyor. Burada kısa bir mola veriyoruz.

Şunun tipine bakar mısınız! Bilmem ne demeli, sevimli, ve yılışık hareketleri cezbedici. Kendisini sevdirmesini biliyor kerata. Bir kulağı siyah, bir kulağı beyaz. Renkler ide asil renklerden oluşmuş.. Siyah – Beyaz. Sevimli yavru köpek bana bakarken çekiyorum.

Bu yol bizi Bozcaada’ya götürecek, köylerde fazla durmadan yola devam ediyoruz, Saat : 14:00 te vapura yetişmemiz gerek. Kış tarifesinde vapur seferleri az. 14:00 tekini kaçırırsak 19:00 vapuruna kalırız. Bu duruma göre iskeleye varmamız gerek. Tabelalarda; Alexandria (Toas) 33, Apollon Smintheion 67, Behramkale (Assos) 92 ve Geyikli yazılı.

Bozcaada’ya 26 Kilometre kaldığı yazıyor tabelada.

Pınarbaşı köyüne geldik, önümde Mustafa ve İrfan gidiyor.

Köyler ardı sıra birbirine yakın. Mahmudiye köyündeyiz.

Üvecik köyü, Mustafa yolda gidiyor.

Burası da Kumburun köyü.

Çamoba köyünde inek çıkabilir tabelası uyarısı konmuş.

Geyikli kasabasına geldik.

Geyikliye varıyoruz, öğle yemeğini burada yiyoruz. Biraz dinlendikten sonra hareket ediyoruz. Geyiklide geyik heykeli olmaz mı, olur. Belediye yaptırmış ağaçtan bir geyik. Yakışmışta.

Geyikli iskele arası 4 kilometre. Hafif te rampa aşağı, çabucak iskeleye varacağız. Tabelada Feribot ve Bozcaada yazılmış.

Henüz 4 Kilometre daha yolumuz var Bozcaada’ya.

Ve Geyikli İskelesine vardık.

İskelede feribot bizi bekliyor, deniz sakin.

İskelede gişeden biletleri İrfan alıyor. Biletler gidiş dönüş, bir seferde parasını veriyorsun. Bir daha biletle uğraşmaya gerek yok. Zaten başka yol da yok, mecburen aynı vapurla adadan dönmen gerekecek. İskelede yanımıza dişi bir köpek sırnaşarak geldi. Hayvan aç, yanımızda bulunan ekmek dilimlerinden bir kaç dilim veriyorum. Bulabildiğini yiyor zavallı, belki de yavruları vardır.

Vapura biniyoruz, arabalı vapur olduğu için kapalı oturma yerleri üst güvertede. Hava biraz rüzgarlı, denizde dalga var. Dışarısı da rüzgardan serin olduğu için içeriye girip oturuyoruz kanepelerde. Bozcaada uzakta görünüyor.

İçerisi sıcak, geminin kaloriferleri yanıyor. Dışarısı da serin olunca içerideki sıcaklık mayıştırıyor bizleri. İlk önce Mustafa kanepede uzanıp şekerleme yapmaya başladı.

İrfan da cep telefonundan o günün resimlerini facebook’a atmaya çalışıyor çaktırmadan.

Mustafa’yı görünce beni de bir ağırlık basıyor sormayın. Oturduğum yerde biraz kestiriyorum. Fırsatını bulunca hiç kaçırmam. İrfan da beni çekiyor kestirirken.

Fazla uzatmadan uyanıyorum, gemi hareket etti. Motor gürültüsü fazla uyutmadı. Arabalı vapur büyük olmasına rağmen deniz dalgaları hafiften sallamaya başladı. Bir süre sonra Bozcaada’ya yaklaştık.

Feribot limana girdi, manevra ile iskeleye yanaşmaya başlarken İrfan Bozcaada’yı izliyor. Bu resmi öne çıkan görsel olarak seçiyorum.

Küçük bir gezinti teknesi önümüzden geçiyor. Karşıda Bozcaada kalesi görünüyor.

İskeleye çok az kaldı, Bozcaada evleri ve cami görünüyor.

Sonunda Bozcaada’ya vardık, gemi iskeleye yanaşmaya başladı. Biz de aşağı bisikletlerin yanına inerek hazırlanıyoruz. Yaya olan yolcular da geminin yanaşmasını bekliyor. Kapak açılınca hemen inecekler, sanki aceleleri varmış gibi. Deniz pervanenin meydana getirdiği beyaz köpük ile kaplandı.

Aşağı inmeden dikkatimi çekti kargalar! acaba Geyikli iskelesinden mi binip Bozcaada’ya geldiler yoksa gemi yanaşınca mı gelip demirlere kondular bilemedim. Kargalar akıllı kuşlardır, uzun yaşarlar ve deneyimleri insanları şaşırtır.  Belki de sabah gemiyle karşıya geçip bütün gün karnını doyurduktan sonra aynı vapurla geriye dönüyorlardır. Ben kargalardan beklerim bu davranışları.

Bozcaada, Türkiye’nin üçüncü büyük adası. Bozcaada, Çanakkale iline bağlı bir ilçedir.

Yüzölçümü 40 km², anakaraya uzaklığı 6 km’dir. Resmi nüfusu 2.543 olup, kışları 1.500 civarına düşer, yazları ise bu sayı 5.000’e kadar çıkmaktadır.

Antik çağda Leukophrys,Yunan Mitolojisinde ise Tenedos adıyla bilinen Bozcaada’nın ilk sakinleri Akaların bir kolu olduğu ve M.Ö. 2000 yıllarında yerleştikleri tahmin edilen Pelasg’lar (Pelazziler)dır.Akalardan sonra Ada’ya sırasıyla Fenikeliler, Atinalılar ve Yunanlılar hakim olmuştur. Ada M.Ö.493’de Pers istilasına uğramış,M.Ö.334 yılında ise Pers istilasına son veren Büyük İskender devri başlamıştır.Bergama Krallığından sonra M.Ö.168 yılında Roma hakimiyetine girmiştir.Roma İmparatorluğu’nun 395 yılında ikiye bölünmesiyle Doğu Roma yani Bizans İmparatorluğuna dahil olmuştur.1203 yılından sonra Bozcaada üzerinde Bizans-Ceneviz-Venedikliler arasında egemenlik mücadelesi başlamıştır.

Bozcaada ilk defa 1455 yılında Fatih Sultan Mehmet devrinde Osmanlı İmparatorluğu’na katılmıştır. Osmanlı ile Venedik arasında Bozcaada için mücadeleler olmuş, Ada zaman zaman Venedik hakimiyetine girmiştir.Bozcaada Osmanlı döneminde bir kale dizdarı ve kadı tarafından yönetilmiş,19.yüzyılın sonlarında Merkezi  Sakız ve Rodos olan Cezair-i Bahr-i Sefid Eyaletinin Midilli Sancağına bağlı bir Kaymakamlık olarak teşkilatlanmıştır. Bu dönemde Ada’da Belediye dairesi bulunmaktadır.

1912 yılında Balkan Savaşı sırasında Yunan donanmasınca işgal edilmiş olup, Lozan Antlaşması sonucunda 20 Eylül 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti’ne bağlanmıştır.

Karaya çıkınca taş döşeli sokaklarda bisikletle dolaşmaya başladık.

Başlıyoruz kasabanın dar sokaklarında dolaşmaya. Evler beyaza yakın badanalı ve iki katlı, kimisinde cumba balkonlar sokağa sarkmış.

Kimi ev restore edilmiş aslına uygun bir biçimde. Kimisi de bakılmamış.

Sadrazam Öküz Mehmet Paşa’nın Bozcaada’da yaptırdığı çeşmelerin en önemlisidir. Namazgah meydanının kuzey-doğu köşesindedir. Doğu ve güney cepheleri kesme tüf, batı ve kuzey cepheleri moloz taşla örülmüş kare planda bir sarnıçlı çeşmedir. Kitabesinde 1703 tarihi görülmektedir. Çeşmenin suyu aktığından suları tazeliyorum.

Kimi ev de oturan yok, boş olarak duruyor. Evin penceresinde ve tahta kapısında cam yok.

Cumbalı ev neredeyse karşıda ki eve dayanmış. Zaten sokaklar dar.

Yol o kadar dar ki sadece bir arabanın geçeceği kadar geniş.

Kimi ev de üst katını tamamen ahşaptan yapmış.

Bazen de sokak iyice daralıyor, ev yapılırken hiç düşünmeden yapılarak bitirilmiş.

Tenedos

Derler ki: Denizlerin Efendisi Poseidon’un kimbilir kaç çocuğundan biri, Kyknos adında bir kralmış. Beyçayırı’nın kuzeyinde Lapseki bölgesindeki Miletos Kolonisi, Kolonai kentine hükmedermiş. Onun da Tenes adında bir oğlu varmış. Tenes’in annesi ölünce babası yeniden evlenmiş. Fakat üvey ana bu ya; Tenes’e iftira etmiş! Üstelik kendisine yalancı tanık olarak birde kavalcı bulmuş. Kral Kyknos bu iftiraya kanmış ve oğlunu bir sandığa koyarak denize attırmış. Sandık yüze yüze gitmiş, boğazdan geçerek Leukophrys Adası’nın sahiline vurmuş. Tenes burada sandıktan çıkmış, adaya yerleşmiş ve ünlü coğrafyacı Strabon’a göre bazılarının Kalydna dediği Leukophrys Adası’nın ismini “Tenes’in Adası” anlamına gelen Tenedos olarak değiştirmiş.

İki kanatlı tahta kapının alt kısmı çürüyüp delikler açılmış. Üç saksı kapı dibinde.

Arabanın birisi sokakta park etmiş. İkinci bir arabanın geçmesine olanak yok.

İrfan önde, Mustafa onu takip ediyor, dar sokakta ikisini  çekiyorum.

MERYEM ANA KİLİSESİ

Bozcaada’daki  Rum Ortodoks Cemaatine ait, ibadete açık olan tek Kilisedir.Diğer adı Kimisis Teodoku Rum Ortodoks Kilisesi olan kilise Rum Mahallesi’nin tam ortasına konumlanmıştır. Giriş kapısında 1869 tarihi okunan kilisenin  bu tarihte yapıldığı anlaşılmaktadır. Ancak bir rivayete göre Venedik döneminden kalmadır.

Avlusundaki 1895 yapımı 4 katlı çan kulesi zamanın aşındırmasıyla yer yer yarılıp parça düşürmeye başladığından, 1980’lerde kısmen sökülmüş ve kule metal kafes içine alınmıştır. Orijinal yüksekliği 23.8 m olan çan kulesi Başbakanlık tarafından restore edilmiştir. Kilisenin içini görmek için tek fırsatınız pazar sabahları 8.00‘de yapılan ayindir. Kilise onun dışında kapalıdır.

Kilise binası ve çan kulesi.

Bisikletim KUZ park halinde, solda çan kulesi.

Hemen hemen her evin önünde değişik çiçekleri görmek mümkün. Kiminde gül, kiminde akasya,

İki kanatlı, tahta ev kapısı, pencerelere demir parmaklık takılmış.

Kiminde ortanca çiçekleri. Çan kulesinin bir parçası görünüyor.

Mustafa ve benim bisikletim park etmiş sokakta.

Kilise çan kulesi üç katlı, tepede saat var. Çan da altındaki katta.

Sokaklarda bolca kedi görmek olası.

Mor salkımlı akasya kapının üzerinden sokağa sarkmış.

Daha önce geminin güvertesinde kargaları görmüştüm. Kasabanın tüm sokaklarında karga var. Kimisi çatıda, kimisi de sokakta. Burada ki kargalar insanlardan kaçmıyor. Haliyle yakından daha iyi görebildiğimden kargaların bildiğim kargalardan değişik olduğunu fark ediyorum. Buranın kargaları daha küçük boyda ve renkleri daha siyah. İnsanlardan korkmadan sokakta dolaşmaları sanki adada yaşamışların ruhları gibiler. Herkesi tanıyor gibiler.

Tüm sokakları dolaştıktan sonra deniz kıyısına geliyoruz. Hala rüzgar sert esiyor ve deniz dalgalı.

BOZCAADA KALESİ

Bozcaada’ya yaklaştıkça ilk gözünüze çarpan heybetli görüntüsüyle kalesi olur. Bu oldukça iyi korunmuş kalenin ilk olarak ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı tam olarak bilinmemekle birlikte Venedik, Ceneviz ve Bizanslılar döneminden beri kullanıldığı bilinmektedir.

Ada’nın kuzeydoğu burnu üzerine kurulmuş olan kale, Osmanlı döneminde önemli konumu sebebiyle Fatih Sultan Mehmet tarafından esaslı bir şekilde onarılmıştır. Venedikliler’e geçip geri alındıktan sonra esaslı bir tamir görüp genişlemiştir. Kalenin 1703, 1706 yıllarında ve 1714 ‘de Kaptan-ı Derya Süleyman Paşa tarafından  tamir ettirilmiştir. En önemli tamirinin 2. Mahmut tarafından 1815 yılında yaptırıldığını, adeta kalenin yeniden yaptırıldığını taşıdığı kitabelerden anlamaktayız. Kale, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 1965-1970 yılları arasında  ve en son 1996 yılında restore edilerek koruma altına alınmıştır.

Kale duvarlarını dalgalar yalıyor.

Katır tırnakları fırtınalı havada mor çiçeklerini kapatmış. Havanın durulmasını ve güneşi özlemiş gibi beklemekte.

Adada üretilen ürünlerin satışı yapılmakta. Zeytin, zeytin yağı, bal, polen, reçel, şarap başlıca ürünler. Akşam için bir şişe alıp çantaya koyuyorum.

Kalenin giriş kapısına geliyoruz, bakalım içeriye girebilecek miyiz ?

Sezon gelmediği için ziyarete kapalı, aralık yerlerden kale içini görebildiğim kadarıyla bir kaç resim çekiyorum. Dış surlardayız, bir de iç surlar var. Ama iç kaleyi göremiyoruz.

Kale giriş kapısı ve içerideki geçitler taş kemerlerden yapılmış.

Kale surları etrafı hendek kazılmış, bir zamanlar su ile doluymuş.

KUZ giriş kapısında park halinde.

Balıkçı teknelerinin olduğu barınağa giderek çay içiyoruz. KUZ park halinde, İrfan bana poz veriyor.

Evin taş duvarındaki sıvalar düşmüş, pencereye gemi halatı dolamışlar.

Kaleyi de dışarıdan gördükten sonra gece kalacak yer aramaya başladık. Pansiyonlara sorduk tok olduklarından fazla para istiyorlar bizden. Anlaşamayınca çadır kurmak için yer bakmaya başladık.

Tarihi çeşmede durup suları dolduruyoruz akşam için.

Çam ve yeşil alan ardından Bozcaada evleri. Aslında burada kamp yapılabilir ama İrfan daha güzel yer bulacağını söyleyince yola devam ettik.

Evler bitti, kasaba dışına doğru gidiyoruz.

Çadır kurmak için yer bakarken kasabanın dış sokaklarında kocaman bahçesi olan ve içinde kocaman şarap fıçılarını görüyoruz. Fıçılar bir adam boyu. Şu an fıçılar boş ve tahta araları açılmış durumda. Demek ki epeydir şarap üretimi yok ve fıçılar kendi haline bırakılmış durumda.

Bahçe duvarının adında onlarca fıçı dizelenmiş.

Duvarın dibinden dev tahta fıçılarını çekiyorum. Fıçılar bakımsızlıktan tahta arası iyice açılmış.

Çadır kurmak için yer araştırmalarına devam ediyoruz.

Rüzgar nedeni ile üzerime siyah rüzgarlığı giymiştim. Hep etrafı çekecek değilim ya, biraz da kendimi çekeyim deyip elçek çekiyorum. Başımda kask, gözümde sarı gözlük var.

Alaybey camisinin yüksek duvarındaki kapısını çekiyorum. Kapı kemerli, içerisi bahçe.

Nedense bu güzel köpek peşimize takılıyor. Kahverengi tüyleri var.

Çadırları nereye kurabiliriz diye araştırırken taş ocağı alanına kurabilirsiniz diye söyleyince yerini öğreniyoruz. Akşam yemeği için marketten yiyecek alıyoruz. Şarabımızı daha önce almıştık. Yarın gemi saat 07:30 da kalktığından kahvaltıyı gemide yaparız diye poğaça alıyoruz fırından. Ardından çeşmeden de Mustafa da bulunan 10 litrelik su bidonunu dolduruyoruz. Kullanma suyu olarak kullanacağız.

Akşam hava kararmadan taş ocağına gelip çadırları kuruyoruz hemen. Taş ocağı yanındaki ev sahibi de tahta parçalarını yakabilirsiniz diye söylüyor. Ayrıca bir ihtiyacınız var mı diye sorunca teşekkür edip ihtiyacımızın olmadığını söylüyoruz. Her şeyimizi aldık, çadırları da rüzgar almayan kuytu, gözlerden ırak bir yere kurduk. Daha ne olsun. Bozcaada’ya gelip te şarabın tadına bakmadan olmaz deyip şarabı çıkarıyorum. Şarap şişesi elimde, akşam zamanı Bozcaada’ya doğru uzatıyorum.

Sevimli köpek te bizimle beraber kamp alanında, yanımızdan ayrılmadı. Adeta sahibiymişiz gibi öylece bekçilik bile yapıyor. Yoldan geçenlere havlayıp durmaya başladı bile. Bu gece kampımızı koruyacak anlaşıldı. Köpek yede oturmuş dikkatlice etrafı dinliyor.

İlk önce ateşimizi yakıyoruz. Ardından akşam yemeğini yapıp yiyoruz bir güzel. Şarabı açarak tadına bakmaya başladık. Dostluğumuzun şerefine kadehleri kaldırmaya başladık gecenin karanlığında, ateş ışığı şarap şişesine vurmuş içimizi ısıtıyor.

Herhalde Bozcaada’nın keyfini bizim gibi çıkaran olmamıştır şimdiye kadar. 2 Şişe şarabın nasıl bittiğini anlamıyorum. Cep telefonunu 10 saniyeye ayarlayıp üçümüz birden resim çekiliyoruz bir kare de olsa. Ateş solda yanıyor.

Kadehleri şerefe kaldırıyoruz, bu anı elçek resim çekerek tarihe yazıyorum.

Gecenin ilerleyen saatlerine kadar şarap içerek bu gün neler yaptık, yarın neler yapacağız, durum değerlendirmesi yaparak ateşim başında sohbet ediyoruz. Ateş te köz halinde iyice ısınmamıza neden oluyor. Hava açık, tüm yıldızlar görünüyor olduğu gibi ışıl ışıl.

Artık yatma zamanı geldi. Çadıra girip yatıyorum kafam hafif dumanlı. Havanın açık olması çadırımın tepe örtüsünü takmaya gerek duymuyorum. Tepedeki küçük penceremden ayı ve yıldızları seyrederek uykuya dalıyorum.

Saat 02 sularında patırdama sesleri ile uyanıyorum. O da ne ? yağmur yağmaya başlamış. Yatarken açıktı halbuki. Fazla ıslanmadan tepe örtüsünü çıkıp takıyorum. Yağmurun damlalarının çadırıma vurup çıkardığı tatlı ritmi dinleyerek tekrar uykuya dalıyorum.

Bu gün yaptığımız yol yaklaşık 52 Kilometre civarı

Yaptığımız yolun haritası aşağıda.