Aylık arşivler: Mayıs 2017

Denizli Salda Gerisi Antalya Mersin 19. Gün

28 Mayıs 2017Denizli Salda Gerisi Antalya Mersinalanya, alara, damlataş mağarası, dim çayı, dondurma, ferdimen, frig, gürkan genç, kangal, koruk, kuzyaka köyü, lidya, manavgat çayı, penguen, pilav, tavus kuşu, toros dağları, türkü, urartu, uzun saçlı adam, yalçınurimbaba

6 Haziran 2015 Cumartesi

19. Gün

Manavgat – Alanya – Kuzkaya

(Kör arkadaşlar için betimleme yapılmıştır)

(Resimlerin bir kısmı Ferdi Kızıl’a aittir)

Kalmak Türküsü

Daha gidilecek yerlerimiz var

Şu sohbetini dinler gideriz

Coştukça şarkılar, türküler, sazlar

Rakı mı, şarap mı, içer gideriz

Geçse de umudun baharı yazı

Gözlerde kalıyor yaşanmış izi

Kimseler kınamaz burada bizi

Ne varsa hesabı öder gideriz

Söyleyecek sözü olan anlatsın

İsterse içine yalan da katsın

Yeter ki kendinden, bizden söz etsin

Yalanı doğruyu sezer gideriz

Neler gördük neler bu güne kadar

Daha gidilecek yerlerimiz var

Bizi buralarda unutamazlar

Kalacak bir türkü söyler gideriz

Sevgiye var olduk sevdik sevildik

Kavgalara girdik olduk dirildik

Bir anlam fırını içinde piştik

Anlamlı güzeli sever gideriz.

Özdemir Asaf

Öne çıkmış olan görsel, yol kıyısında KUZ ve kıytırık park etmiş. Ferdimen yaya kaldırımın kenarında, demir korkuluklara dayanmış mavi Akdeniz’e bakıyor. Bisikleti yanında.

Artık uzun günlerdeyiz ve Güneş erken doğunca yaza girerken düşlerden erken kalkıyorsun ister istemez. Eşyaları toparlayıp bisiklete yüklüyorum. Mustafa, Eşi Ayşegül ve iki oğlu ile birlikte kahvaltımızı ailecek bir güzel yaptık. Evin yaşlı köpeği gece boyu bahçede duruyor. Artık iyice yaşlanmış, havlaması bile zorla ve isteksiz. Ama Sivas Kangal cinsi olması nedeni ile ve iri cüssesi ile tanımayanları korkutuyor. Bahçede durması kötü insanların eve yanaşmasını önlüyor ne de olsa. İlk olarak Mustafa bahçeye inip köpeği yerine götürüp bağlıyor. Her ne kadar sakin ve ağır başlı olsa da pek yanaşmayı düşünmedim. Biraz genç olsaydı sevebilirdim. Yaşlı olunca ne yapacağı belli olmaz. Son dönemlerini yaşıyor belli. Sonradan Mustafa dan öğrendiğime göre yaşlılıktan ölmüş. Kısa olsa da onu görmem bana yetti ve ölümüne üzüldüm. Mustafa ve köpek bahçede.

İyi bir tatil de böylece sona erdi, artık yola çıkma zamanı. Mustafa ve ailesine bizleri ağırladıkları için teşekkür ediyoruz Ferdi ile birlikte. Tekrar görüşme dilekleri ile Mustafa dan ayrılıp yola çıkıyoruz. Ben, Ferdimen ve Mustafa vedalaşırken çekiliyoruz.

Buralara ismini veren Manavgat çayından bir kez daha geçtik. Eski kağıt 5 Lirasının arkasındaki Manavgat şelalesini göremedik ama bir dahaki sefere bırakıyorum. Bir seferde her tarafı görmek olmaz değil mi? KUZ ve kıytırık köprü başında. Sağda mor çiçekler.

Manavgat çayı deniyor ama çaydan öte bir nehir gibi akıyor. Suyu bol anlaşılan. Kıyıda gezinti tekneleri bağlı.

Daha önce buradan Akseki yönünden Karaman tarafına gitmeyi düşünüyordum. Ama yeni rotamızı Alanya tarafından çizdik. O yüzden yola devam. Tabela; Gündoğmuş, Akseki, Konya, İbradı yönünü gösteriyor.

Toros dağlarının bereketli su kaynakları o kadar çok ki çaylar dolu dolu akıyor denize doğru. Karpuzçay köprüsünden geçerken.

Arada denizi kısa olsa da gözüme ilişiyor Makilerin arasından.

Akdeniz kıyısının yapısı olsa gerek Toros dağları etekleri yalçın ve yüksek. Düz arazi pek yok gibi, olan yerleri de yerleşim yerleri olarak kullanılmakta. Kıyı şeridinde bir köy bitiyor bir köy başlıyor. Köyler bitişik art arda geliyor. Böylece tek tabelada iki köy ismi birden yazılmış. Örenşehir köyüne girerken Çenger köyünden çıkmış oluyoruz.

Okurcalar köyüne girerken bu kez Örenşehir köyünden çıkıyoruz.

Meşhur Alara çayına geldik. Alara köyü yukarılarda, çay ile beraber akıyor. Denize kavuştuğu yer ise oteller tarafından işgal edilmiş durumda. Deniz manzarasını bozuyor otel binaları. Maviyi betonla kapatmış kendini turizmci sanan şahıslar.

Alara çayının denize kavuştuğu yer. Bir tek orası oteller tarafından işgal edilmemiş. Kenarları sazlık ve yeşil.

Toros dağlarından gelen çay Alara köyünden geçerek tarım arazilerine bereket sunmakta. Çayın kenarında söğüt ağaçları yemyeşil.

Güneşin en yüksek olduğu aydayız, Haziran ayı. Akdeniz’in bunaltıcı sıcakları başlamasa da güneş ortalığı iyice ısıttı. Bir mola vermeli derken karşımıza bir dondurmacı dükkanı denk geldi. Hemen durup bisikletleri park ederek gölgede dinlenmeye başladık. Bisikletler park etmiş, ben dondurmacı dükkanının masasında otururken.

Burayı işleten Torosların yürüklerinden olduğu kesin. Astığı çanlardan belli.

Dükkanın önündeki çardakta asma iyi bir gölge yapıyor. Gölgenin yanında henüz koruk durumunda kocaman salkımlar aşağıya doğru sarkmış zamanla olgunlaşmayı bekliyor.

Pek te sevdiğim kağıt helva içinde dondurma. Kağıt helvanın tadı dondurma ile ayrı bir lezzet bırakıyor dilimde. Afiyetle yiyoruz dondurma sandviçleri. Dondurmacı Ferdimen ile beni dondurma yerken çekiyor.

Bir süre dinlenip pistonlar iyice soğuttuktan sonra tekrar yola çıktık. Yol bildiğiniz düz, deniz seviyesinde. Kıyı şeridine paralel, otellerin kıyıları parsellemeleri buralara yazlıkların artmasına neden olmuş. Köyler yukarılarda kalsa da tabelaları aşağılara kadar inmiş. Birbiri ardına sıralanmış köy tabelalarından başka resim çekecek bir manzara yok. İncekum köyüne giriş yaparken Okurcalar köyünden çıkmış oluyoruz.

Arada denizin maviliği işe karışıyor.

Köy tabelaları ardı sıra geliyor. Zaten bir köy ne kadar büyük olabilir ki? Avsalar köyüne girdik, İncekum köyünden çıktık.

Türkler köyü girişi ve Avsallar köyü çıkış tabelası.

Bir tek dişe dokunur değişik bir yer görebildim. Biraz sanat katılmış gibi. Düz duvar arasından kaya parçaları sanki yola akar gibi. Ama akan sadece su.

Neyse ki bazı yerlerde yol kıyıya yakın geçtiği için buralara otel yapılmamış. Mavi ile bağım kopmuyor.

Payallar köyü girişi, Türkler köy çıkışı.

Kısa sürede Konaklı köyüne geldik, haliyle Payallar köyünden de çıkmış olduk.

Solumda bir kale suru görüyorum, pek te eski görünmüyor. O yüzden girip bakmadan yola devam ediyorum. Sur duvarı yüksek, üstünde burçlar yapılmış sırayla.

Bir petrol istasyonunda lastiklere hava basma aleti eski ve kullanılamaz durumda. Hava da yok zaten, lastiklere hava basmak istersen havanı alırsın. Hava bedava nasıl olsa. Hava basma aletinde büyük manometre var.

Deniz kıyılarını oteller kendilerine parsellemiş durumda. Bir kaç şemsiye ile bir kaç şezlong ile müşterilerine hizmet etmeye çalışıyorlar. Yabancılara nasıl davranırlar bilemem ama Side de bize davrandıkları gibi davranacakları kesin.

Gezinti tekneleri de müşterilerini almış koyları, kumsalları gezip duruyorlar kıyı boyunca. Gezinti teknesi korsan gemisine benzetilmiş, üç tane direkte yelken atkıları üçer tane.

Ufukta Alanya kalesinin olduğu yarımada göründü.

Akdeniz de pek ada olmaz, ender görünen adalardan birine denk geldik. Gerçi ada çok küçük ama olsun bununla idare edelim. İzmir de yaşayanlar olarak karşımızda kara parçası görmemiz gerek. Manzara böyle olmalı, uçsuz bucaksız denize gerek yok. Ada kıyıya çok yakın, iki gezinti teknesi demirlemiş adanın yanında.

Akdeniz de buharlaşan deniz toplaşarak bulutları oluşturmuş. Bulut olunca da Toros dağları da mıknatıs gibi bulutları çekip tepesinde şapka gibi tutuyor.

Alanya İlçesine giriş yapıyoruz. Nüfusu bir çok ilimizden daha kalabalık. Daha önce Alanya’ya gelmiştim 70 li yılların sonlarında. O zamanki gezgin ruhum ve gençliğim tecrübesizdi. Şimdi ise hiç bir araç kullanmadan kendi gücüm ile bisiklet sürerek geldim. O zamandan bu zamana kadar çok şeyler değişti, sadece gezgin ruhum hala gençliğimdeki gibi. Buraları yeniden görmenin heyecanı içindeyim. Tabelada yazan; Alanya, Nüfus: 285000.

Yolun deniz tarafında kalan, bizim gidiş yönümüz normal yol. Karşı yönden gelen yol ise tünelden geçiyor. Tünellerde emniyet şeridi olmadığından bisikletler için tehlikeli. Ülkemizde bilinçsiz sürücüler sadece arabaya binince yol kendinin zannediyor ve basıyor gaza. Pek te caydırıcı ceza ve uygulayan olmadığı için kendimize dikkat etmeliyiz.

Buraların jeolojik yapısı ilginç, solumda mağaralarda görünen bir oluşum gözüme ilişince dikiz aynamdan araba gelmediği bir anda yolun soluna geçiveriyorum bir anda.

Mağara gibi kapalı olmasa da yağmur suları mineralleri eritip sızıntılarla sarkıtlar ve dikitler oluşturmuş durumda. Karşıdan bakınca sızan su o kadar tavanı yüksek olmayan bir yerden akarak bu doğal güzelliği binlerce yılda oluşturarak bizlere sunuyor. Alanya da ünlü Damlataş mağarası var. Gençliğimde girip gezmiştim bedava olarak. O zamanlarda giriş ücreti alınmıyordu, sadece bir tane bekçi vardı. O da göz kulak olmak için. Şimdi ise mutlaka giriş ücretlidir ve ne kadar olduğunu bilmiyorum. Hazır beleş bir Damlataş bulunca iyice incelemeye başladım zamanın yavaş aktığı sızıntılardan oluşan bu güzelliği yakından.

Bir süre sarkıtları izledikten sonra yolu kontrol ederek karşıya geçtim. Az ilerde yol yapımı için kayaları kırdıklarında başka bir mağaraya rastladım. Burada sarkıtlar oluşmamış öyle boş bir mağara.

Kasabadan çok şehir olmuş Alanya’ya giriş yaptık ama şehir merkezine daha çok yolumuz var. Alanya yarımadasında bir dağ var denize uzanmış.

Yol kıyısında seyir terasında durup Alanya’yı uzaktan denizin mavisiyle seyrediyoruz. Kalabalıklaşmış bu şehir sanki bizi istemiyor gibi geldi bana. Fazla kalmaya gelmez, biran önce geçip gitmeli. Bisikletim KUZ kaldırım kenarında park etmiş. Ferdimen’in bisikleti demir korkuluklara dayalı. Ferdimen Alanya yarımadasına bakıyor. Bu resmi öne çıkan görsel olarak seçiyorum.

Bisikletimde ki tripoda Ferdimen’in kamerasını takıp birlikte Alanya manzarası ile resim çekiliyoruz iki uzun saçlı adam olarak. Ferdimen’in bisikleti önümüzde.

Nihayet Alanya’ya giriş yaptık sonunda, hemen araçlardan kurtulup sahili takip eden yaya yolunda gitmeye başladık. Yalnızlık hisseden erkekler için yoldaş olabilecek, sessiz, dırdır etmeyen, arkadaş olabilecek bir kadınla beraber oturmak güzel olsa gerek. Kadın koltuğa oturmuş, bir kolunu yana atmış, Yan tarafı boş, isteyen oturup kadına dertlerini anlatabilir.

Sahil düzenlemesi gayet başarılı, Dut ağaçları, çeşit çeşit çiçekler, bitkiler tasarlanış yapılmış. Aralarında geçmek bile hayat veriyor ruhuma.

Manavgat’tan çıkalı epey oldu ve karnımız acıktı. Şöyle ucuz bir şeyler yiyebileceğimiz bir yer arayıp tavuk döner yapan büfe bulduk, Fiyatı da uygun 4 Lira gibi bir rakam. Yarımşar ekmek döner ısmarladık, gelince de bir kola istedim büfeciden. Adamın dolabı yok ve kolası da yok. Gidip bakkaldan aldı kolayı. Neyse artık bir kere oturduk ve karnımızı doyurduk bir güzel. Hesap deyince 8 Lira dedi. Hani tavuk döner 4 Lira idi kola kaç para deyince 4 Lira demez mi! Hayret! soygun mu yapıyorsunuz diyerek verdiğim parayı helal etmedim açıkça büfeciye söyleyerek. Yediklerim mideme oturdu sanki öyle ağırlaştım. Yazıklar olsun, zaten uzaktan bu şehrin bizleri sevmediğimi anlamıştım.

Neyse hazır gelmişken sahile gidip Damlataş mağarasını bir görelim deyip bulunduğu yere geldik. Tahmin ettiğim gibi kapıya gişe koyup ücretlendirmişler girişi. Müze kart geçip geçmediğini sorduk geçmiyormuş. Biz de girmeyiz deyip kumsala gelerek dağlara tırmanmadan önce şöyle bir denize dalmalı. Büfecinin üzerimde bıraktığı negatif enerjiyi Akdeniz’e bırakmalıyım. Aynı zamanda arınmalıyım Akdeniz’in tuzlu deniz suyu ile. Denize balıklama atlarken Ferdimen beni çekiyor.

Bir süre, fazla uzatmadan yüzdükten sonra kurulanıp giyindim. Alanya antik yerlerini dolaşmaya fırsatımız olmadığından hazır olan, hepsini görebileceğimiz müzeye girip görelim bakalım neler varmış. Müze bina girişini çekiyorum.

Müzeye müze kartı ile giriş yaptık. Bahçesinde mezar lahitlerini sergilemişler.

Lahitlerin çoğu çocuk mezarı, mermer oyulup süslenmiş. Kötü ruhlardan korumak için de bakışları ile her şeyi taşa çeviren Gorgonun başı yapılmış. Hem de üç tane, büyük bir ihtimalle zengin birinin oğlu olsa gerek. Bu kadar süslü püslü olduğuna bakılırsa.

Lahitler çok küçük, neredeyse minyatür denecek kadar. Bebek mezarı olabilir ve öyle.

Romalıların yollara yapıp diktiği kilometre taşı da sergilenmiş.

Oturup dinlenmek için kalın kalaslardan bank yapılmış. Değişik oluşu ilgimi çekti. Yanlardan kayık burnu gibi çıkıntılar yapılmış.

Kazılarda bulunup müzede korunan epey miktarda eser var. Bunlardan biri zeytin ezme presi ve zeytin işliği. Zeytin taneleri ezilerek sızan zeytin yağlarını küplere dolduruyorlarmış geçmiş zamanlarda. Uzun bir kalas, başladığı yerde pres var, zeytinler burada eziliyor. Kalasın ucunda iplerle çark döndürülüp basit pres olarak kullanılıyormuş. Büyük zeytin yağı küpler de yanında duruyor.

Yakın zaman tarihlerde kullanılan öküz arabaları, at arabaları da sergilenmiş müzenin bahçesinde.

Bunlar bir sundurmanın altında sergileniyorlar. Odunlardan yapılmış kuyu.

Kağnı tekerlek dingili. Yanında da Tavus kuşu dolanıp durmakta. Pek se süslü olan kuyruğu gövdesinden uzun. Kur yapma anı değil yoksa kuyruğunu açtı mı renkleri dişisinin ilgisini çekiyor. Elbette bizlerin de ilgisini çekiyor. Yeşil ve mor saten renkler parlak ve ışıltılı olarak büyüler insanı.

Çocuk mezarı o kadar çok ki binanın yanında da, sundurmanın altında sergilenmiş, koyacak ter bulamamışlar anlaşılan.

Bir yerde çeşitli sütun başları sergileniyor.

Osmanlı mezar taşları da buraya alınıp korunuyor.

Arkeolojik ve etnografik eserlerin korunmasına ve sergilenmesine yönelik olarak 1967 yılında iki seksiyon halinde ziyarete açılmıştır. Bölgedeki antik kentlerde bulunan eserlerin artması ve depolanması, zaman içinde bir müze açma gerekliliğini doğurmuş ve bugünkü Arkeoloji Müzesi açılmıştır. Müzenin ilk açılışında, bölgede henüz kalıntılarına rastlamadığımız ancak, Anadolu kronolojisini tamamlaması bakımından gerekli olan Eski Tunç, Urartu, Frig ve Lidya dönemine ait eserler, Ankara Anadolu Medeniyetler Müzesinden getirilerek Arkeoloji seksiyonunda sergiye sunulmuştur. Alanya çevresinde bulunan ve İ.Ö. 625 yılına tarihlenen Fenike dilindeki yazıt da bölgede bulunan en erken eser olarak müzemizde sergilenmektedir. Bunların yanı sıra Helenistik, Roma ve Bizans dönemine ait, bronz, mermer, pişmiş toprak, cam ve mozaik buluntular ile Karamanlıca dilindeki iki adet yazıt ve arkaik, (İ.Ö.7-5yy)Klasik, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemlerine ait sikkeler de yine Arkeoloji seksiyonunda ayrı bir bölüm halinde yer almaktadır. Büyük salonun doğusunda bulunan açık alan, kapalı bir salon şekline dönüştürülmüş ve bir kapı ile Arkeoloji salonundan geçiş sağlanmıştır. Herakles heykeli ile Hylas mozaiğinin sergilendiği bu mekanda Herakles heykelinin bulunuş öyküsü ve mitolojideki yeri resimlerle anlatılmaktadır. Etnoğrafya seksiyonunda ise Türk İslam eserleri ve dönemin ilköğretim müdürlüğünden devredilen eserler ile Alanya çevresinden derlenen ve bölgenin etnografik özelliklerini yansıtan, giysiler, işleme örnekleri, silahlar, günlük kullanım kapları, takılar, el yazmaları ve yazı takımları gibi objeler ile bir Alanya evine ait günlük oda bölümü oluşturularak sergilenmektedir. Ayrıca müze bahçesinde de Roma, Bizans ve İslami dönemlere ait taş eserler (mezar taşları ve yazıtlar) mozaik ve Anadolu’da tarım sergisi vardır.

http://www.muze.gov.tr/tr/muzeler/alanya-arkeoloji-muzesi

Kapalı olan bölüme girip hızlıca ve hepsinin resimlerini tek tek çekerek dolaştım bir çırpıda. Yola devam edeceğimizden fazla oyalanmaya gerek yok. Üzerinde elbisenin kıvrımları oyulmuş kadın heykeli bir tarafta, Diğer tarafta çıplak erkek heykeli. İkisisin de kafaları yok.

Müze ziyaretini bitirip dışarıya çıkıyorum. Bisikletler de müze bahçesinde, bekçi kulübesinin yanına kilitlemiştik. Bisikletleri çözüp yola çıktık. Şehirden çıkmak için cep telefonundaki haritayı bir süreliğine açarak yolu bulduk. Belediye bir yuvarlak kavşakta yeşil çimlerin üzerine bir kadın ve bir erkek bisiklet süren demirden maket yapmış. Kadının bisikletinin önünde ve arkasında çiçek saksısı yerleştirilmiş.

Erkeğin bagajına çanta ve çantanın içine de çiçekler dikmiş. Gayet hoş olmuş demirden bisikletliler.

Harita yardımı ile Dim çayını bulduk. Dim çayını bulduktan sonra haritaya gerek yok diyerek telefonların şarjı bitmesin diye uygulamayı kapattık. Yolumuz Toros dağlarını aşacak. Ne kadar süreceği belli değil. O yüzden marketten 4 – 5 günlük yiyecek olacak şekilde alış verişimizi yaptık. Fırının birinden de yeterli miktarda ekmeği de alarak yola çıktık. Su belli miktarda yanımızda var, yolda çeşme bulma olasılığımız yüksek. Köy yollarında akan bir dere ve çeşme her zaman vardır. Manavgat tan Alanya’ya kadar geldiğimiz yolda bir tane bile çeşme yoktu. Dimçay köprüsü ve çirkin beton aparman binaları.

Aşırı kalabalık sevimsiz şehirden sonunda çıkabildik. Etrafta binaların yerini yeşillik ve ağaçlar aldı. Artık bir kaç gün zorlu ve çetin geçecek günlerimiz. Antalya ve Manavgat tatilimiz bitti. Ferdimen önde gidiyor, sağ taraf ağaçlarla kaplı.

Dim mağarasını gösteren tabela karşıma çıkıyor. Ama biraz yüksekte ve yolun ne kadar olduğunu gösterir bir rakam olmadığı için girmeden yolumuza devam ettik.

Dim barajının elektrik üretim santraline inen borular.

Araçların pek geçmediği yolda ilerlemek harika. Sıkıcı sahil yolu, oteller, binalar ve arabalardan kurtulduk. Tırmanışa başlasak ta sorun değil, ağır ağır kendi tempomda çıkıyorum Dim çayın vadisinden.

Dağ yollarında manzara sürekli değişiyor ve her dönemeçte gözüm gönlüm kendine geliyor. Böylece negatif enerji kalmamış oldu. Her dönemeçte pozitif enerji doluyor içime. Bol oksijenle ciğerlerime. Yalçın kayalıklarda çam ağaçları kendine yer bulmuş.

Eski yol Dim çayının tabanında, burası yeni yol. O yüzden müşteri çekmek için değişik yollara baş vurulmuş. İşte onlardan birisi; Penguen! Gözle görülebilecek kadar da büyük. Neyi çağrıştırıyor bilmiyorum ama arabalardan bile görülebilecek kadar ilginç.

Kimisi de aşağıda balık var buyur gel diyor kocaman balık plakası. Bisikletim KUZ ve kıytırık ile birlikte çekiyorum.

Şimdi tabeladaki yazılarda “Doğal yüzme alanı” diye yazılmış. Yani yüzebilirsiniz çaydaki suda.

Peki DSİ ne demek istiyor “Suya girmek tehlikeli ve yasaktır” yazısı ile! Acaba biri açıklayabilir mi bu tezatı?

Bazı yerlere giriş yasak, demir kapı ile kapatılmış. Gerçi yolumuz üzeri değil.

Yolumuz tırmanış, Toros dağlarına doğru.

Bazı yerlerde yamaçlar o kadar dik ki neredeyse 90 derece. Yamaç böyle olunca tünelle aşılmış yalçın yamaçlar. Başka yol olmadığı için mecburen tünelden geçeceğiz. Tünelin ağzında Ferdimen beni beklerken çekiyorum.

Tünelin içi aydınlanmış o yüzden önümüzü rahatlıkla görüyorum. Bizler de görünür durumdayız.

Fazla uzun olmayan tünelin ucunda gün ışığı göründü.

Geriye baktığımda da girişte gün ışığı görünmekte. Biz geçerken bir tane bile araba geçmedi. O yüzden rahat ve tehlikesiz geçtik sakince. Kapalı dar yerde araçların motor gürültüleri yankılardan dolayı korkunç derecede oluyor.

Yalçın dağların doruklarını görmek beton binaları görmekten bin kat daha güzel. Burada kalıplaşmış şehir yaşamı yok. Her şey doğal oluşmuş.

Dim çayı barajının gövdesi göründü çam ağaçları arasından.

Geldiğimiz tarafta bulutlar toplanmaya başlamış. Artık denizi göremiyorum.

Arkamda kıytırık olunca biraz ağır çıkıyorum. Ama henüz zorlanmadım şimdiye kadar. Ferdimen beni çekiyor.

Tam Kuzyaka köyüne geldik ki bisikletin arkası oturdu birden bire. Bisikletten inerken arka lastiğin üzerinde parlak metal bir tel gözüme çarptı. Sakince kıytırığı KUZ dan ayırdım. Bagaj çantamı indirip bisikleti ters çevirerek tekerleği söktüm. İlginç olan bisikletimin ismi KUZ, lastiğin patladığı yer ise KUZyaka. KUZ’lar buluştu. Tekerlekteki lastiği sökerken Ferdimen beni çekiyor.

Lastiğe batıp tekerleği indiren teli çıkardıktan sonra yedek iç lastiği takarak şişirdim. Lastiklerim patlamaz kalın etli lastik. Taktığımdan beri ilk defa patladı. O da tel uzun olunca iç lastiğe ulaşmış. Şans işte, gel ön lastiğe dokunma, arka lastiğe gir. Arada böyle şeylerin olması normal. Daha kalın ve kaliteli lastiği olan Dünya gezgini Gürkan Genç ile Dünya gezisine İzmir den başladığında lastiği patlamıştı. Bende ise normal lastik vardı. Dedim ya şans işte. Ferdimen beni lastikle birlikte çekiyor.

İşim bittikten sonra Tekerleği yerine takıp bisikleti ayağa kaldırdım. Kıytırığı da yerine takıp bagaj çantalarını da yerleştirdikten sonra yola çıkmaya hazırlanırken artık akşam saatlerinin yaklaştığını fark ettim. Dağlarda gün çabuk biter hava birden kararır. O yüzden gideceğimiz yönde yerleşim yeri olmadığından hazır bir köyde iken burada kalalım dedik. Bazlama, çay yapan bir yere girdik. Birer çay ısmarladık bazlamacı kadına. Bu arada da dışarıda çeşme ve çadır kurabileceğimiz bir küçük alan var. Kadına dışarıda çadır kurabilir miyiz diye sorunca kadın da telefonla kocasını arayıp sordu. Pek yabancıları sevmedikleri belli. Kadın bize kalamazsınız diye cevap verince çay parasını verip dışarı çıktık. Az ilerde çadır kurabileceğimiz bir yer bakarken köyün camisinin karşısında üstü kapalı tabanı beton bir yer gördük. Buraya çadır kurabiliriz deyip durduk. Yanımıza gelen köylülere burada kalabilir miyiz diye sorunca Muhtar izin vermiyor yabancıların kalmasına diye cevap verdiler. Muhtarın cep telefon numarasını alıp aradım ama telefonuna ulaşamadım. Çayın dibinde işletmesi varmış, kendisi de orada olduğundan telefonu çekmiyor anlaşılan. Artık yapacak bir şey yok, gidecek durumumuz da yok. İyi bir yer bulmuşuz, karşıda cami var. Su var, tuvalet var. Köylülere Muhtara ulaşamıyorum, biz burada kalacağız, isterseniz jandarmaya haber verin gelip kontrol etsinler dedik. Ardından çadırları kurup yerleştik.

Köylülerin anlattığına göre daha önceleri araba ile birileri gelmiş bu köye. Onlar da gecelemeye karar verip köyde kalmışlar. Sabahında ise köyü soyup soğana çevirerek toz olmuşlar. Durum böyle olunca köyde yabancıların kalmalarına izin vermiyorlarmış. Zaten ertesi gün seçim var, mutlaka jandarma gelir sandık başına. Bir şey varsa bizi de araştırırlar, sorarlar. Gizlimiz saklımız yok ki, kimden korkacağız.

Hava karardı, hemen yemeğimizi yapmaya başladık benim ocakta. Bizi gören caminin imamı da bize yemek getireyim diye teklif etti. Teşekkür edip her şeyimiz var, istersen yemekten sonra kahve içebiliriz diye davet ettim. İmam dayanamayıp evden bir tabak pilav ile çıka geldi. Tabi ki geri çevirmedik. Zaten yol yorgunuyuz ve açız, her şeyi yiyebiliriz. Yemekten sonra birer kahve içtik imam ile. Bu arada daha çok imam soru sorarak nereden gelip nereye gittiğimizi sordu. Biz de nereden çıktığımızı, nerelerden geçip buraya kadar geldiğimizi kısaca anlattık. Bize tuvaleti ve çeşmeyi kullanabileceğimizi söyledi. Yatsı vakti gelince camiye gidip yatsı ezanını okumaya başladı. Köyün bir kaç ihtiyarı camiye gelerek namazını kıldı.

Fazla geç olmadan çadırlara çekilip yattık. 4 gecedir evlerde yatıyoruz. Bu gece ise çadırda ama üstümüz kapalı.

Bu gün yaptığım yol yaklaşık olarak 79 kilometre civarı.

Aşağıda yaptığımız yolun haritası

Denizli Salda Gerisi Antalya Mersin 17. 18. Gün

22 Mayıs 2017Denizli Salda Gerisi Antalya Mersinakdeniz, akseki, anadolu, aspendos, atatürk, belkız, erdem, ferdimen, kervansaray, kuz, manavgat çayı, metro turizm, nekropol, pab, pamphylia, perge, selimiye, side, sorumsuz, titreyen göl, tiyatro, wikiloc, zenonurimbaba

4 – 5 Haziran 2015 Perşembe Cuma

17. Gün

Antalya – Manavgat – Side

(Kör arkadaşlar için betimleme yapılmıştır)

(Resimlerin bir kısmı Ferdi Kızıl’a aittir)

evet evet

doğrusu bilmiyorum

dalıp dalıp gidiyorum böyle

dalıp gidiyorum ve dalgınlığımda bir kent

bir duvar, bir de sen, duruşunda güz özellikleri

dostlar, bütün dostlar içerde.
Edip Cansever

Öne çıkmış olan görsel, Side antik kentindeki tapınağın dört sütun ve kirişine bir elimi dayamış gibi duruyorum.

Geç yatmamıza rağmen erkenden kalkıp hazırlanıyoruz. Artık yola çıkma zamanı, yolcu yolunda gerek. Nefis bir kahvaltının ardından hazırlıklarımızı bitirip ev sahiplerinin yeni pişen böğürtlen reçelinden birer kavanoz alamamazlık edemezdik. Her zaman Anadolu geleneklerinden olan evde pişen bir şeyi yolluk olarak vermeleri adettendir ve geri çevrilmez. Dün Devrim’in aldığı fincan takımını yanımda yer olmadığından ve fincanlar kırılmasın diye kabul edemedim. Daha sonra İzmir’e gelecek olan birisi ile yollarsın demiştim. Ev halkı ile her şey için teşekkürlerimizi sunup vedalaşıyoruz. Şehrin kalabalık trafiğinde hızlıca Manavgat yoluna çıktık. Manavgat yolu da pek tenha değildi doğrusu. Yaz tatiline az bir süre kalması ve havaların ısınması ile Akdeniz kıyıları dolmuş durumda. Kavşakta karşıya geçmek için beklerken Ferdimen beni çekiyor.

Yolun üç şeritli olması emniyet şeridinin olmaması anlamına geliyor. Henüz ülkemize bisikleti yerleştiremediğimizden sadece arabalar için yol yapmaları, diğer taşıtlar yok sayılarak korkunç trafiği canavara dönüştürmekteler. Bakmayın yolun boş göründüğüne okullar bir kapansın üç şeritli yol bile tıkanır yeri geldiğinde. Yolun kıyısından gidiyorum, Ferdimen beni çekiyor.

Epey yol gitmemize rağmen anca Antalya şehrinden çıkıyoruz. Antalya epey büyükmüş bunu anladım. Daha da büyüyeceği kesin. Çıkış tabelasını Ferdimen çekiyor.

Düden çayında eski tarihi taş köprü sapasağlam ayakta. Sadece Araçlar geçmesin diye kapatılmış.

Düden çayı ve taş köprü. Geçtiğimiz gün şelalelerinde idik. Şimdi ise denize kavuşmasına az bir süre kalmasına ramak kalmış akıp gidiyor sevgilisine. Solda yeni köprü, sağda eski taş köprü. Çay usulca akmakta.

Antalya hava alanına sürekli, neredeyse dakikada bir uçak inmekte. Sezon başlamak üzere. Havadaki uçağı çekiyorum.

Yol eski yol ve yolda tarihi kervansaray. Eskiden şimdiki gibi hızlı arabalar olmadığı için at mesafesi kadar yerlerde gecelemek için kervansaray yada han yapılmış. Taş bloklardan yapılmış binada bir giriş kapısı var, pencere yok.

Akdeniz’in bunaltıcı sıcakları henüz başlamasa yine de hava sıcak. Soğuk birer soda ile biraz serinlemek gerek. Masa üzerinde iki tane yeşil cam soda şişesi.

Yolumuz üzerinde Perge antik kentine uğramadan olmaz deyip ana yola yakın olduğu için sapıyoruz. Antik kent tel örgü ile çevrelenmiş. Yüksek taş bina görülüyor.

Roma imparatorluğunun son dönemlerdeki ihtişamı yapılarda kullanılan taşlardan belli oluyor.

Amfi tiyatroda çalışmalar var. İçeri girip bir kaç resim çekmek istiyoruz ama aldığımız olumsuz yanıt aşağıdaki resimdeki arabanın sahibi olabileceğini düşündüm birden bire. Tarihi eserlerin içine kadar arabasını Güneşten korumak için gölge ve serin yere park eden biri sadece resim çekmek isteyeni anlamasını bekleyemeyiz. Yeri gelince tarihi eserler zarar görmesin diye flaş patlatmazlar ama bu aracın sahibi kapalı tarihi dükkanı egzoz dumanına boğmaktan verdiği zararı düşünün. Bunları hazineden geçinen zavallılar olduğunu düşünüyorum. Kemerli bir dükkan içinde park etmiş araba.

Dışarıdan görebildiğimiz kadarı ile resimler çekmeye devam ediyoruz. Yüksek kemerli kapı, yanları sütun gibi yapılmış.

Burası da devasa stadyum, o zamanlarda henüz futbol topu icat edilmediğinden Gladyatör döğüşleri, araba yarışları ve kölelerin yırtıcı hayvanlarla karşı karşıya getirip parçalatmaları. Akan kanın kendisinden olmadığı sürece bundan vahşi bir zevk almaları insanların hala neden birbiriyle savaştıklarının sonucu olsa gerek. İnsanlar gerçekten çok vahşi. Yemek için değil zevk için insan kanı dökmeyi spor olarak görmekteler. Seyirci yerleri yer yer yıkık, kimi yer sağlam görünüyor. Ortadaki düz alanı ot bürümüş.

Oturma yerlerinin büyük çoğunluğu yıkılıp dağılmış.

Perge

Antalya şehir merkezinin 17 km. doğusundaki, Aksu sınırları içinde yer alan Perge, sadece bölgenin değil, tüm Anadolu’nun en düzenli Roma dönemi kentlerinden biridir. Mimarisi yanında mermer heykeltıraşlığıyla da ünlüdür. 1946 yılından beri İstanbul Üniversitesince yürütülen kazılar sonucu şehir merkezinin önemli anıtsal yapıları gün ışığına çıkarılmış, ele geçen heykel buluntuları sayesinde Antalya Müzesi dünyanın en zengin Roma Dönemi heykel müzelerinden birisi olma özelliğini kazanmıştır.
Perge’nin kuruluş hikayesini tarihçiler Troia savaşlarının sonrası gibi gösterirler (i.Ö.1275). 1986 yılında bulunan bir Hitit tabletinde Perge’nin adının geçmesi buranın Troia savaşından önce kurulduğunu göstermektedir. Filolojik bilgiler de kentin İ.Ö. 3. binden beri iskan edildiğini gösterirken, bulunan bazı keramik, taş alet ve gömüler iskan tarihini şimdiye kadar bilinenden çok önceye, Erken Tunç Çağma kadar indirmektedir. Şehirde ilk yerleşim kuzeyde tepe düzlüğünde gerçekleşmiştir. Zamanla şehir tepenin güneyindeki düzlükte gelişip genişlemiştir. Bergama’da başlayıp Side’de sona eren antik yolun üzerinde yer alan Perge, coğrafi önemi ve gelişimini özellikle Aksu (Kestros) nehrine borçludur. Bugün ulaşıma uygun olmayan nehir, eski çağda toprağı verimli kılmasından başka, şehirde ulaşımı sağlaması bakımından da çok önemli bir rol oynamıştır. Havari Paulos ve arkadaşlarının Kıbrıs’taki Paphos limanından yelken açıp Perge’ye ulaştıkları bilinmektedir. Bunun da ancak Kestros aracılığıyla olabileceğinden şüphe yoktur. Şehrin nehirle olan bu bütünleşmesi sikkeler, kabartmalar ve akropolisin güney eteğinde bulunan anıtsal nymphaeumdaki nehir tanrısı (kestros) heykelinden de anlaşılmaktadır.
Şehrin tarihe geçmiş şahsiyetleri arasında, astronomi, geometri ve matematikte ünlü “Pergeli Apollonius” ön sırayı alır. Diğer ünlü Pergeli İ.S. 2.y.y.da yaşamış filozof Varus’tur. Perge’de birçok tanrı ve tanrıçanın tapım görmesine rağmen bunların içinde Artemis’in özel bir yeri ve önemi bulunmaktadır. Kökü çok eski devirlere dayanan ve önceleri yerli dilde VVanessa-Preiia (Perge Kraliçesi) olarak geçen Artemis şehrin baş tanrıçasıydı. Şehirde Artemis Pergaia olarak anılan tanrıçanın kültü komşu şehir ve hatta deniz aşırı ülkelere yayılıp tapım görmüştür. Birçok antik yazarın sözünü ettiği büyüklük, güzellik ve inşa bakımından harika olan Artemis tapınağı, şehrin dışında yüksekçe bir tepe üzerinde bulunmaktaydı ki, yeri bugüne değin hala bulunamamıştır. Yapılan kazı ve araştırmalar Perge’nin genel olarak üç parlak dönemden geçtiğini göstermektedir. Birinci dönem İ.Ö. 3. ve 2. y.y. lardaki Helenistik devre ait bulunmakta, bu devir kısmen ayakta kalan muhteşem sur ve kulelerle temsil edilmektedir. İkinci dönem, Roma İmparatorluk devrine (İ.S. 2.-3.y.y.) rastlamakta, bunu da bugün birçoğu ayakta duran anıtsal yapılar (tiyatro, stadyum, hamamlar, anıtsal çeşmeler ve agora) açığa vurmaktadır. Son refah dönemi ise Hıristiyanlık dönemi yani İ.S. 5. ve 6.y.y. lara rastlamaktadır ki, bu dönem şehir kilise teşkilatı içinde bir metropolitlik merkezi olmuş ve birçok kilise inşa edilmiştir.
İ.Ö. 333’de Büyük İskender’in bölgeyi zaptı sırasında Pergelilerin hiç direnme göstermeden İskender kuvvetlerini konuk etmeleri şehri koruyan surların olmamasına bağlanır.
Bugün şehrin en anıtsal yapıları olan ve şehri sembolü haline gelmiş iki yuvarlak planlı kule ve sur duvarları İskender’in zaptından sonra yapılmışlardır. Günümüzde gezilebilen kalıntılar çoğunlukla Roma dönemine aittir. Perge şehir planının ana hatlarını biri kuzey- güney, diğeri doğu-batı doğrultusunda iki ana cadde oluşturur. Şehrin belkemiği olan sütunlu cadde Helenistik kapıdan başlayıp akropolisin eteğindeki anıtsal nymphaeumda (çeşme) son bulur. Yaklaşık 300 metre uzunluğundaki caddenin ortasında iki metre genişliğinde bölmeli bir su kanalı, her iki yanında ise mozaikli portikolar ve dükkanlar yer alır. Kuzeydeki nymphaeumdan beslenen kanal sıcak yaz günlerinde caddenin ve dükkanların hayat kaynağı olmalıydı. Caddelerin kesiştiği şehir merkezinde ise Apollonius Demetrius takı bulunur. Günümüz yerleşiminde şehre giden yol üzerinde ilk karşılaşılan yapı, Yunan-Roma tipinde inşa edilmiş anıtsal tiyatro binasıdır. Yaklaşık 12 bin kişi kapasitesindeki İ.S. 2.y.y.a tarihlenen yapı sahne binasının zengin mermer dekorasyonu ile ünlüdür. Prof. Dr. Jale İNAN ve ekibi tarafından 1985-1993 yılları arasında kazılmış olan tiyatronun heykel buluntuları Antalya Müzesinin “Perge Tiyatrosu Salonunda” sergilenmektedir. Tiyatronun kuzeyinde Anadolu’nun en iyi koruna gelmiş stadyumlarından biri yer alır. Agora, değişik planlı mekanlarıyla şehrin diğer bir sosya merkezi hamamlar ve palaestra görülebilecek diğer yapılardır. Gerek mimari, gerekse heykel buluntularının mükemmelliği Perge’nin heykeltıraşlık konusunda kendine özgü çizgilere sahip ekol kent olduğunu vurgular.

http://www.antalyamuzesi.gov.tr/tr/perge-orenyeri

Yıkıntılı tarihi yapıyı çekiyorum.

Antik kenti çabuk bitiriyoruz, yolcu yolunda gerek. Akdeniz’e paralel uzanan Toros dağları tüm bereketini küçük çaylar ile fazla geniş olmayan tarım arazilerine bıraktıktan sonra denize kavuşmaktalar. Bu çayın adı köprü başına yazılmış. Adı; Tehnelli.

Başka bir çayın köprüsünde ise Aksu çayı olduğunu belirtmiş.

Zeytin ağacı tarih boyunca insanlara en faydalı ürünü sunmakta. Zeytin ağacı el üstünde tutulmalı bence. Büyükçe bir kol ve eli yukarı doğru açılmış, üzerinde zeytin ağacı olan heykel.

Serik kasabasına geldik bile, ana yol düz olunca çabuk yol alıyoruz. Karnımız da acıktı, pistonlara güç gerek değil mi? Tabelada; Serik, Nüfus: 118000. Epey kalabalık bir kasaba.

Serik te karnımızı doyurduk bir güzel. Görebildiğimiz kadarı ile belediyenin yaptırdığı güzellik çalışmalarından suyun aktığı kademeli bir park. Geri kalanlar sadece binalarla dolmuş durumda. Türk bayrağı direğe çekilmiş, altında Atatürk heykeli kaide üzerinde. Heykelin altında suların aktığı kademeli şelale. Kenarlarda düzenli ağaç dikilmiş.

Fazla oyalanmadan yola çıktık. Yakında olan tarihi antik kent olan Aspendos’a saptık. Hep duymuşumdur Aspendos antik kentini. Tiyatrosunda konserler verilmekte ünlü sanatçılar tarafından. Merak içindeyim çünkü henüz görmediğim yer en güzel yerdir benim için. Zaten Nazım öyle dememiş miydi şiirinde;

En güzel deniz :
                        henüz gidilmemiş olandır.
En güzel çocuk :
                         henüz büyümedi.
En güzel günlerimiz :
                                 henüz yaşamadıklarımız.
Ve sana söylemek istediğim en güzel söz :
                         henüz söylememiş olduğum sözdür.

Aspendos kenti bir tepenin üzerinde kurulmuş.

Aspendos antik kentin dış mahallelerinden giriş yapıyoruz. Yol kıyısına dikilmiş servi ağaçları ardında antik kentin kalıntıları. Bisikletim KUZ ve kıytırık park halinde.

Aspendos tiyatrosunun ön kısmı geniş bir arazi ve otopark. Geniş olmasının nedeni buraya çok arabanın gelmesi. O kadar arabayı nereye park edeceksin. Turistleri gezdirmek için bir deve ve eşek müşterilerini bekliyor. Tabi ki bedava değil, çaktırmadan resim çektim. Bakarsın resim çekmekten bile para isteyebilirler. Belli mi olur, turistleri her zaman yolunacak kaz olarak gördükleri sürece dikkat etmek gerek. Hafta içi olması ve yanlış politikalar sonucu turistlerin ülkemize gelmemesi sonucu ne araba var ne de gezecek turist. Park yeri bomboş, deve ile eşek işsiz öylece durmaktalar. Eşek ayakta, deve çökmüş ve bir araba park etmiş.

Yakın zamanda yeni onarım geçirmiş olan Tiyatronun girişi, sahne arkası devasa boyutu ile burada önemli tiyatro eserlerinin oynandığını gösteriyor. Müze kartımın süresi Nisan ayında bittiği için yeni müze kart çıkarıyorum gişeden. Kartı yılda ya bir yada iki kez kullanıyorum. Ama kullanmasam da hep alırım müzelere katkım olsun diye. Tiyatro binası yeni onarıldığı beyaz harçlardan belli. Bina beş katlı görünüyor, Önde giriş kapısı ve bir çok pencere var her katta. Ziyaretçiler binanın sağındaki kapıdan içeri giriyor.

Yeni kartım ile içeriye giriş yapıyorum. Kemerli taş tünelin sonu aydınlık olduğu için biraz parlak görünümünde. Geçit tünel gibi uzun bir dehliz.

Tünelin ucundan Tiyatronun sahnesine adım atarak gezintime başladım.

Gayet sağlam ve düzgünce onarılmış taş bloklar epey yüksek, üzeri camlı panelle kapatılmış.

Tiyatronun seyirci kısmı kimi yerler yeni mermer ile onarıldığı için açık renk görünümünde. Uzaktan bakınca lekeli görünüyor. Üstte kemerli sundurma tiyatronun etrafına yapılmış. Dikdörtgen kapı içinden çekiyorum dışarısını.

Tiyatro yamaca yarım daire şeklinde yapılmış. Sağ tarafta bitim yeri büyük bina ile sonlanmış. Epey kalın bir sütun görünüyor.

Aynı sütun sol tarafta da var.

Ben zemindeyim , Ferdimen yukarılarda oturmuş resim çekerken ben de onu çekiyorum.

Burası seyircilerin oturma yeri. Rahat oturulsun diye ayak kısmı içeriye doğru oyulmuş. Düz olsa saatlerce rahat oturamazsın, ayaklar hareket etmeli. Ta o zamanlarda düşünmüşler yaptıran ve yapanlar.

Tiyatronun üst kısımlarına çıkarak her açıdan yapılan eserleri hem hayranlıkla bakıyorum hem de resmini çekerek digital hafızaya kaydediyorum. Sol tarafımdaki oturma yerleri ve taş binayı çekiyorum.

En üstteki yüksek kemerli sundurmayı yandan çekiyorum, Sundurmanın ayakları yay biçiminde ardı sıra estetik şekil oluşturmuş.

Aspendos Tiyatrosunun öyküsü

Aspendos kralının bir zamanlar herkesin evlenmek istediği çok güzel bir kızı vardır. Kral kızını kime vereceğini bilemediği için halka, “Kim halkımız, kentimiz için en yararlı şeyi yaparsa kızımı ona vereceğim” diye duyurur. Bunun üzerine iki ikiz kardeş iki büyük yapı yaparlar. Biri kente çok uzaklardan, karmaşık yolları birçok zorluğu geçerek, su getiren su kemerleri; öteki ortasında yere metal para atıldığında üst sıralardan bile sesinin duyulduğu dünyanın akustik olarak en iyi tiyatrosudur. Kral su kemerlerini gördükten sonra kızını su kemerlerini yapana vermek ister. Bunun üzerine tiyatronun mimarı Zenon krala bir oyun oynar. Kral tiyatronun üst sıralarında gezerken bir fısıltı duyar: “Kral kızını bana vermeli.” Akustiğe hayran kalan kral kızını büyük bir kılıçla ikiye ayırır ve kardeşlere verir.

Tiyatronun en üstünden sahneyi binası ile çekiyorum.

Kemerli sundurmanın içi, kemerler ve ayakları sırayla yay biçiminde ardışık olarak sağa doğru sıralanmış düzgün olarak.

Tek bir kemerin içinden tiyatro binası.

Aşağıdan yukarıya doğru çıkan Ferdimeni çekiyorum merdivenlerde.

Onarımda kullanılan mermer o kadar açık renkte ki eskisi ile uyuşmazlık içinde. Sanki mutfak mermerinden yapılmış gibi. Onarımı yaptıran sanattan yoksun, yapan zaten sanatkar değil. Makine ile kesilip araya sıkıştırılmış. Bunu yakından bakınca iyice anlıyorum. Hani derler ya zevksiz kokonaların giyimleri gibi alacalı bulacalı. Onarımı yaptıran Müze’nin açıklamalarına göre orijinal mermerler ve taşların analizleri yapılarak aynısını kullandıklarını belirtmişler. Zamanla renkleri uyuşacakmış, bakalım, görelim zaman ne gösterecek.

Tiyatronun en üst kemerli koridorda da onarım yapılmış. Buradaki mermer değil, krem renginde doğal taş. İyi ki mutfak mermerinden yapılmamış. En üstte oturmuş olarak Ferdimen beni kemerli yapı ile çekiyor.

Her ne kadar renk uyumu olmasa da yıkık ve tahrip olanları orijinal biçimde onarılıp güzel bir hale gelmiş tiyatro. Zaten şimdiye kadar çoğu kısmı korunmuş durumda günümüze kadar gelebilmiş. Oturma yerlerinin sol tarafının bittiği yer. Burada geniş ve yüksek kemerli koridor girişi alt kısma açılıyor.

Yapılan taş işçiliği hem zenginliği hem gücü hem de usta sanatkarlığın ince işçiliğini bizlere anlatıyor. Şimdilerde yetişen ustalar sadece kalıp çakıp beton dökerek kendilerini çağa uydurup körelmişler. Sanat, ince işçilik yok. Bir de işin gerçeği isteyen de yok. Kapitalizmin yıkıcı gücü burada başarıya ulaşmış oluyor. Resimde, heykeltıraşlıkta, müzikte, bilimde ne kadar az eser ortaya çıkarsa o kadar geri kalmışız demektir. Geri kalmakla yontma taş devri öncesine kadar gerileşmişiz. Her ne kadar bilgi çağında olsak ta toplum olarak ilkel kabile düzeninde yaşıyoruz. Biraz da şimdiki siyasetçilerin din politikaları ülkemizi bu durumlara getirdi. Böyle toplumları yönetmek daha kolaydır. Sanat yok, bilim yok, yenilik yok, müzik yok. Bunlar olmayınca düşünce de yok ve olamaz. Toplumun yerine siyasetçiler düşünür sadece…. İki tane oyulmuş resim, soldaki çiçek deseni, sağda kadın yüzü resmedilmiş. Kenarları da oyularak süslenmiş.

Ayakta kalmış ve onarılmış tiyatro tüm görkemi ile beni büyüledi adeta. Hep görmek istemişimdir adını duydukça. Şimdi ise doyasıya her tarafını içime sindire sindire gördüm, oturup seyrettim, geçmişi yaşadım tüm yaşananlarla. Tiyatro antik kentte sadece büyükçe bir yapı. Kentin diğer yağılarını görmeye gidiyoruz. Burada tiyatrodaki gibi herhangi bir onarım yapılmadığı için ayakta pek yapı kalmamış. Arkada Toros sıra dağları görünüyor.

Tiyatronun büyüleyici etkisinde kurtulup dışarı çıkarak kentin diğer kalıntılarını şöyle bir kolaçan ediyoruz kısa zamanda. Duvarları yüksek kalmış bir bina görünüyor.

Binanın yanına gelince ne kadar yüksek olduğunu görüyorum. Herhalde kralın sarayı olmalı.

Sadece yüksek duvar olarak kalmış yapıyı yandan çekiyorum.

Diğer binaların duvarları yıpranmış ve yıkık.

Burada dört duvarı neredeyse sağlam kalmış binanın Biri ortada yüksek ve geniş kemerli kapı. Yanlarında daha küçük kemerli kapı. Binanın çatısı yok.

Burada yaşam olduğu zamanlarda epey görkemli bir kent olduğu kemerli taş yapılardan belli. Ferdimen bir sokakta, yıkıntı taşlar üstünde yürüyor. Sağdaki binanın duvarında sıralı kemerli kapılar görünüyor. Soldaki yapının duvarı düz.

Kale surları gibi yıkılmış bir yapı.

Aspendos veya Belkıs Antalya ili Serik ilçesinde bulunan Belkıs köyünde yer alan antik tiyatrosuyla meşhur bir antik kenttir.

Antalya – Alanya karayolunun 44. km. sinden kuzeye dönen yolun 2. km. sinde yer alan Aspendos, sadece Anadolu’nun değil tüm Akdeniz dünyasının en iyi korunan Roma Dönemi tiyatrosuna sahip olmasıyla ünlüdür. Şehir, bölgenin en büyük nehirlerinden Köprüçay (Antik Eurymedon) yakınlarındaki tepe düzlüğünde kurulmuştur. İ.Ö. 5. YY da basılmış sikkelerinde adı Estvediys olarak geçer. Anadolu kökenli bu ad, şehrin çok eskilerden beri yerleşim gördüğünün kanıtıdır. Akdeniz ile ulaşımını ve gelişmesini yakınındaki nehre ve dolayısıyla çevresindeki bereketli topraklara borçlu olan Aspendos’ta bugün çoğunlukla tiyatro ve su yolları ziyaret edilir. Şehre ait diğer yapıların kalıntıları ise tiyatronun yaslandığı tepenin düzlüğünde yer alır.
İsa dan Önceki YY da Pers egemenliğini yansıtan sayfalar ilginçtir. Tarihçiler şehrin yakınlarında akan nehrin kenarında İ.Ö. 467 yılında Yunanlılarla Persler arasında geçen, Eurymedon savaşı adıyla anılan savaşta Yunan tarafının kazandığından bahseder. Aspendos, Büyük İskender’e hileli yollarla direnme göstermeye çalışsa da sonuçta teslim olup, şehirde yetiştirilen ünlü atlar ve altın karşılığındaki vergi borcunu kabul etmişlerdir.

İskender’in ölümünden sonra Ptolemaios egemenliğine giren şehrin, en parlak dönemi şüphesiz, ünlü tiyatro ve su yollarının inşa edildiği Roma İmparatorluk dönemidir. Aspendos Tiyatrosu, gerek mimari özellikleri gerekse iyi koruna gelmişliği ile Roma Devri tiyatrolarının günümüzdeki en seçkin temsilcilerinden biridir. Tanrılara ve devrin imparatorlarına adanan yapı, Roma tiyatro mimarisinin ve yapım tekniğinin son çizgilerini sergiler. Devrinin görkemli yapılarından biri olan Aspendos tiyatrosu 15-20 bin kişi alabilmekteydi, imparator Marcus Aurelius devrinde (İ S 161-180) Theodoros’un oğlu mimar Zeno tarafından inşa edilmiştir. Girişin iki yanında Grekçe ve Latince yazıtlardan Curtius Crispinus ve Curtius Auspicatus adlı şehrin zengini iki kardeş tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Tiyatronun yanında şehrin ziyaret edilebilir en önemli kalıntıları suyollarıdır. Aspendos suyolu sistemi antik suyollarının günümüze dek koruna gelmiş en iyi örneklerinden biridir. Genel görünümü, yaklaşık 1 km. uzunluğundaki kuzey-güney konumlu kemerli köprünün her iki ucundaki su basınç kuleleri oluşturur. Şehrin suyu tepede yer yer görülebilen ana kayaya oyulmuş armut şekilli sarnıçlarda toplanırken, İ S 2. ve 3.YY da tüm yapılarla beraber su yolu sistemi geliştirilerek suyun daha düzenli elde edilmesi başarılmıştır. Tiyatronun yaslandığı, yer yer sur duvarları ile çevrili tepenin üzerinde ise şehir merkezinin yapıları olan agora, bazilika, anıtsal çeşme, meclis binası ile anıtsal tak, cadde ve Hellenistik tapınak, görülmesi gerekli kalıntılardır.
Böylesine ufak bir ölçekte bir kentin Akdeniz dünyasının en geçerli parasını basması ve anıtsal yapılarla donanması ekonomisindeki rahatlıkla açıklanabilir. Şehir ekonomisini ayakta tutan en önemli ihraç ürünü bugün kurutulup pamuk tarımında kullanılan, yakınlarındaki Kapria gölünden elde edilen tuzdur. Diğer ihraç ürünleriyle beraber ulaşıma elverişli nehir aracılığıyla diğer Akdeniz pazarlarına gönderilen tuz, şehrin en önemli gelir kaynağıydı. Ayrıca bağcılık ve buna bağlı olarak şarapçılık, zeytin ve zeytinyağı ile diğer tahıl ürünleri ve yaş meyve şehrin tarıma dayalı diğer ihraç ürünleriydi. Tarihçiler Aspendos’ta yetiştirilen atların tüm Yakındoğu ve Akdeniz dünyasının en aranır atları olduğunu yazarlar. Ayrıca kilim ve benzeri tekstil ürünleri ile limon ağacından yapılmış mobilyaların başta Roma olmak üzere diğer Akdeniz merkezlerinin de en aranılır hediyelik eşyası olduğu kaydedilmektedir.
Aspendos Bizans ve Selçuklu dönemlerinde varlığını sürdüren şehirlerden biridir. Ünlü tiyatroda Selçuklu dönemi onarım izlerini özellikle dış cephe ortasındaki anıtsal kapı eklentisinde ve cephesindeki koyu kırmızı zigzag desenli sıva kaplamada görmek mümkündür. Selçuklu sultanlarının konakladıkları, kervansaray olarak düzenlendiği düşünülen sahne binasının günümüze dek sağlam kalabilmesinin en önemli nedeni de bu Selçuklu onarım ve korumacılığına bağlanır. Ulu Önder Atatürk 1930 yılında burayı ziyaret etmiş, “onarılıp yeniden kullanılması” için direktifler vermiştir.

http://www.antalyamuzesi.gov.tr/tr/aspendos-orenyeri

İki katlı ve kemerli bir yapının ön duvarı ayakta kalmış, diğer duvarları yok.

Antik kent epey geni bir alana yayılmış, ayrılmadan önce kale surları olduğu belli olan duvarları çekiyorum.

Antik kent gezisini bitirip akan çay ile birlikte aşağı, ana yola kendimizi salıyoruz. İçimizde tarih yükü ile birlikte. Tabelada yazdığına göre çayın adı; Köprüpazar çayı.

Köprü çayı köprüsünde beni dengesiz irfan arıyor. Şu anda Manavgat ta Mustafa Sayan’ın yanında. Kendisi turda olduğundan Salda gölünde karşılaşmıştık. Bizden ayrıldıktan sonra dostumuz Mustafa Sayan’ın bulunduğu Manavgat ta turunu bitirdiğini bana söyledi. Şimdi ise otobüste olduğunu İzmir’e doğru gittiğini söylüyor. Bana nerede olduğumuzu sordu ayrıca. Ben de Aspendos tan yeni ayrılıp ana yola çıktığımızı söyledim. Dengesiz İrfan’a iyi yolculuklar dileklerimi iletip telefonu kapattım. Köprüden akan çayı çekiyorum.

Ana yola çıkıp bir süre ilerledikten sonra yanımdan geçen arabadan birisi tüm gücüyle bağırarak yanımdan geçti. Tam ne oluyor demeden sesi tanıdım. Bizim sorumsuz, dengesiz İrfan’dı bağıran. Az ilerde durdular, yanlarına gelince hasretle sarıldık İrfan ve Mustafa ile. Dengesiz irfan benimle oyun oynamış nerede olduğumuzu öğrenmek için. Bu akşam Perşembe akşamı bisikletçileri etkinliği var. Manavgat ta Perşembe akşamı bisikletçiler grubunu kurup başlatan Mustafa Sayan. Etkinliğe geç kalmamak için bizi araba ile almaya gelmişler. Bagajlarda ki çantaları indirip bisikletleri bisiklet taşıyıcısına yüklemeye başladık zaman geçirmeden. Ferdimen bizi bisikletleri arabaya yüklerken çekiyor.

Yükleme işi bittikten sonra yola çıktık. Bizim dengesiz İrfan da bizim resimlerimizi çektiydi. Resimleri facebook’a yüklemeye başladı bile. Önde oturan İrfan’ı telefonunla uğraşırken çekiyorum.

Araba olunca kilometreler hızla bitiyor. Kısa sürede Mustafa Sayan’ın evine gelip bisikletleri ve eşyaları indirip bahçeye bıraktık. Evin hanımı Ayşegül bizlere nefis ev yemekleri hazırlamış. Hemen yemeğe oturup afiyetle yedik. Bu gün sanki zaman hızla akıp gidiyor. Perşembe akşamı bisikletçileri turu için zaman hızla gelmekte. Bisikletler bagajsız olunca bir hafifledi ki sormayın gitsin. Bisikletlerle sokağa çıkıp hep birlikte bir resim çekildik. Mustafa’nın tatlı annesi de bizimle kareye giriyor. Resimde 7 kişi varız.

Mustafa Ayşegül ile tandem bisikletle bizlere rehberlik ederek Manavgat çayı kıyısından trafiğe kapalı bisiklet yolundan şehrin merkezine kadar götürdü. Beş bisikletçi resim çekiliyoruz. Solda Ferdimen, İrfan, ben Mustafa ve Ayşegül.

Her Perşembe Manavgat ilçesinin Cumhuriyet meydanında toplanan Perşembe akşamı bisikletçileri ile buluştuk. Biraz erken geldik galiba. Oradakilerle tanıştık, yeni gelenlerle birlikte kalabalık oluşmaya başladı. Henüz hava aydınlık, en uzun günlerdeyiz. Havuzdaki fıskiye gürül gürül yükseklere çıkıp köpürerek çağlamakta. Pembe ışık pek belli olmuyor. Sadece suyun dibinde biraz görünüyor. Karanlık basınca kendini suyun içinde belli edeceği kesin. Solda duvarın üstünde Türk bayrakları direklerde. Önünde Atatürk heykeli.

PAB Manavgat etkinliğine yeni formam PAB Kayseri ile atılmam anlamlı oldu bu akşam. PAB ta İzmir de kuruldu, oradan geliyorum. Yaşasın Perşembe Akşamı Bisikletçileri kardeşliği. Ferdimene poz veriyorum, arkamda Mustafa ve İrfan kendi halinde.

Her şehirde olduğu gibi Manavgat tada saat 20:00 de tura başlanıyor. Katılımcılar ile birlikte bir resim çekiliyoruz heykelin önünde.

Önceden belirli olan şehir içi bisiklet turunu insanların hala alışamamış bisikletçilere garip bakışları devam ediyor burada da. Ne yaparsın yavaş yavaş görerek alışacaklar ve bir gün bize katılacaklar. Bu kaçınılmaz, çağ bunu gerektiriyor. Bir gün herkes bisiklete binecek. Döne dolaşa Manavgat çayının kıyısında hem kitapevi hem de kafe olarak hizmet veren bir yere oturduk. Telefonlar akıllı olunca ilk önce çekilen resimler sosyal medyada paylaşılıyor. Tabi bu arada duvarda neler paylaşılmış diye şöyle bir göz de atılmadan edilmiyor. Çaylar gelesiye kadar muhabbet olmuyor. Bunu gören Ferdimen de bizi sanal dünyaya dalmış olarak resmimizi çekiyor fotoğraf makinasıyla. Çaylar gelince tatlı sohbet başlıyor. Ben ve İrfan cep telefonuna bakarken.

Manavgat çayından bir parça aldığı su ile yapay bir gölet oluşturulmuş Titreyen göl. Çevre düzenlemesi gayet güzel yapılarak insanların yürüyerek gezebileceği güzel bir gezinti yerine dönüşmüş. Aslında gölet durgun değil, çaydan gelen su ile sürekli su akıntısı oluştuğundan resimde gördüğünüz gibi su titriyor. Böyle olunca titreyen göl adını almış. Kıyıdaki okaliptüs ağaçları göle yansımış olarak çekiyorum.

Perşembe Akşamı Bisikletçileri turu Titreyen gölde bitiyor. Burada bir kaç resim çekiyorum bisikletçileri.

Değişik açılardan değişik varyasyonlar ile resim çekmeye çalışan Ferdimen’i çekiyorum göletin kenarında. Ferdimen kıyıda çömelmiş halde.

Uzun süredir yollarda olan Ferdi namı diğer Ferdimen memleketini özlemiş sanki. Gözleri uzaklara dalmış titreyen gölün titreyen sularında. Ferdimen bankta oturmuş.

Dengesizi de çekmeden olmaz, o da uzun süredir yollarda, evini özlemiş. Salda gölünde karşılaşmıştık. şimdi ise Titreye göl sanki herkese memleket hasreti, ev özlemi duygusunu veriyor.

Titreyen gölde titreşen suyun yarattığı frekanslar beyin dalgalarını etkileyerek uzaklara dalmaya neden oluyor. Titreyen sulardan gelen frekans nöronları farklı titreterek yarattığı zayıf elektrik akımları ile düşüncelerin boyutunu binlerce kilometre uzaklara kadar gitmemizi sağlıyor. Bu etkileşim insanın yüzünde belirtisini görmemek imkansız gibi. Bir anlık dalma bile düşüncenin boyutunun ne kadar geniş ve büyük olduğunun açıkça göstergesi. Göl titremeseydi tüm bunların olması düşünülemez bile. Düşünen Ferdimen ve ağaçların görüntüsü suya yansımış titreyen göl.

Ben ise yeni yerler görmenin heyecanı içinde daha da uzun yol alabilirim. Çünkü daha önce görmediğim çok yer var ve gördükçe hazineme eklemekten mutluyum. Bakalım ne zaman evi özleyeceğim. İrfan ile elçek resim çekiyorum göl manzaralı.

Titreyen gölden Mustafa’nın evine doğru çam ormanı içinde karanlıkta gittik. Artık yaza girdik sayılır, hava sıcaklığı gayet uygun bisiklet sürmek için. Evde sıcak bir duşun ardından bize ayrılan odada dinlenmek üzere çekildik.

Bu gün Antalya dan Manavgat’a kadar yaptığımız yol 73 Kilometre, Manavgat içinde Perşembe Akşamı turu ise 28 Kilometre

Toplam yaptığım yol 102 Kilometre civarı.

Yaptığımız yolun haritası aşağıda

18. Gün

3 Haziran 2015 Çarşamba

İyi bir uykunun ardından sabah erkenden uyanıyorum. Kahvaltının ardından evini özleyen sorumsuz İrfan’ı otobüs garajına götürüyoruz. Yükümüz yok, Mustafa İrfan’ın çantalarını araba ile getiriyor. İrfan’ı bisikletin üzerinde çekiyorum.

İzmir’e otobüs biletini aldıktan sonra otobüsün perona gelmesini beklemeye başladık. Hemen hemen her yerde yaşayan serçe kuşları da burada telaşlı ve ürkek tavırları ile yiyecek bulma telaşında.

İrfan’ın bisikletinin ön tekerini ve bagaj çantalarını söküp hazır hale getirdik

Otobüs başka yerden geldiği için hala beklemedeyiz. Ferdimen bizi bankta otururken çekiyor.

Nasıl olsa bileti aldık, otobüs gelir gelmez bagaj kapağını açan muavin daha bir şey söylemeden bisikleti boş bulduğumuz yere yerleştiriyoruz çabucak. Bisiklet için her zaman sorun çıkardıklarını biliyorum ve yine sorun çıkaracaklar gibi.

Otobüs şöferi bisikleti almak istemiyor ve indirmemizi söyledi. Haliyle tartışma da başladı. Yazıhanedeki bilet satan vatandaş pek karışmak istemiyor. İrfan 15 Lira vereyim diyor ama şöfer naz yapıyor olmaz diye. Sonunda 20 Lira ile anlaşıyoruz şerefsiz şöfer ile. İnsan 5 – 10 Lira için bu kadar alçalacağını tahmin edemezdim ama şimdi karşımda duruyor. Biletli olmasına rağmen ekstra para istemek hem de fiş fatura kesmeden yolcu almak zorbalık. Bunu yapan da metro turizm de çalışan kiralık şerefsiz şöfer. Böyle ifadeleri pek kullanmak istemem ama bazıları hak ediyor bazen. Bu yüzden adı kötüye çıkmış firma ile hiç bir zaman bir yerlere gitmek istemem.

Neyse şöfer parayı aldıktan sonra otobüs hareket etti. Böylece İrfan’ı yolcu ettik. Sıra geldi benim bagaj çantamın fermuarına. Fermuar anahtarı arızalı. Kapattığım halde ortadan kilitlenmeyen zincir açılıyor. Mustafa bizi bir brandacı dükkanına götürüyor. Adamdan fermuar anahtarı istiyoruz bir tane. Çekmecelerini karıştırıp bir tane zar zor bularak verdi. Fermuar onarmada usta olduğumdan hemen değiştiriyorum anahtarı bir çırpıda.

Yeni anahtarın rengi beyaz, olsun iş görsün de bana yeter. Artık içim rahat, çantamı kapatıp içindekilerin dökülmeden yol alabileceğim. Fermuarı yakından çekiyor Ferdimen.

Brandacı ustaya borcumuzu soruyorum, o da bir şey istemez deyip teşekkürlerimi kabul ediyor. Sağ olsun işimi gördü ya ne kadar teşekkür etsem azdır. Brandacı dükkanın önünde Ferdimen Mustafa ile beni çekiyor.

Fermuar işini çözdükten sonra Mustafa’ya çakmak gaz tüpü nerede bulabiliriz diye sorunca bizi bildiği tüpçüye götürdü. Burada benim kullandığım ocak tüpü vardı. Hem de 500 gramlık, fiyatı da 12 Lira olunca Mustafa kendine 2 tane, Ferdi ve bana birer tane, toplam 4 tane tüp aldı. Aldığı bu hediyeler için kendisine teşekkürlerimizi sunduk Ferdi ile. 2 tane de çakmak gazı aldık boşalan tüpüme basmak için.

Tüpleri aldıktan sonra Manavgat’a yakın olan Antik kent ile iç içe geçmiş Side’ye geldik. Burada hediyelik eşya, kuru yemiş, lokum gibi şeyler satan Mustafa ve kardeşi Ali’nin dükkanına geldik. Bisikletleri dükkanın içine bir köşeye yerleştiriyoruz.

Dükkanın içi çeşitli turistlik süs eşyaları ile dolu raflarda.

Mustafa dan izin isteyip buradaki denizin sıcaklığına bir bakalım diye deniz kenarına geldik. Hava açık ve mavi denize rengini vermiş. Kumsalın bej rengi ile örtüşüyor. Haliyle tüm kumsallar parsellendiğinden böyle bir görüntü oluşmuş durumda. Şemsiye şezlong sıralı dizilmiş, kiralanmayı bekliyor.

Aşağıya inip bir kıyıda yerleştik. Üzerimdekileri çıkarıp deniz şortumu giymeye başladım.

Şortu giyer giymez hemen dalış pozisyonuna girip kendimi Akdeniz sularına bırakıyorum usulca. Ferdimen den beni balıklama atlarken çekiyor.

Bir süre deniz üstünde uçtuktan sonra cup denize dalıp kayboluyorum gözden. Arkamda sıçrayan sular kalıyor.

İzmir de alışmışız ufukta kara parçası görmeye ama burada öyle bir şey yok. Uçsuz bucaksız Akdeniz, alabildiğine engin. Buradan Mısır kıyılarını görmemiz imkansız. Eğer o kadar uzağı görebilseydik. Dünya yuvarlaktır. Ben bunu biliyorum ama hala dünyanın tepsi gibi düz olduğunu sananlar var. İşte bunlardan birisi hemen de yanımıza gelerek burada oturamazsınız, şezlonglara geçin diye ilk önce garson geldi. Sonra kendini buraların sahibi sanan zat geldi. Biz de her tarafta oturma hakkımız var desek te dünyayı tepsi gibi düz sanan birine laf anlatmanın imkansız olduğunu bildiğimizden keyfimiz kaçmış olarak oradan ayrıldık. İşte böyle insanlar sayesinde turistler ülkemize gelmekten çekiniyorlar ve tatillerini kendilerini rahatsız edilmeyen kıyılarda paralarını harcıyorlar. Buraya gelenler ister yerli ister yabancı olsun sanki para babası sağmal inek zannediyorlar. Sonra da niye turist gelmiyor diye ağlaşıyorlar ya ben de beter olun diyorum böyle bir zihniyete.

Side içinde antik kenti gezelim diye giderken belediye zabıta bürosuna rastlayınca zabıta amirine şikayetlerimizi bildirdik. Onlar da gerekeni yaparız dediler sadece. Ardımızdan ne oldu bilmiyorum ama dünya onların gözünde hala tepsi gibi düz ve hiç yuvarlak olmayacak. Zabıtaların bir şey yapmayacağına inanıyorum. İşletmeciyle iş birlik içindeler, rüşvet almadıkları söylenemez. Onlar uyum içinde gelen geçeni soymaktalar. Dip dalgası kıyıya vururken denizi çekiyorum.

Hep resimlerde gördüğüm antik Side kentini yakından kendi gözlerimle görmeye, incelemeye başladım. İlk olarak dış kısımlarını görerek giriş kapısına doğru gidiyorum. Antik tiyatronun dış kısmını çekiyorum. Harabe ve yıkılmış kemerli dükkanları otlar bürümüş.

Side

“Side” adı Anadolu dilinde “Nar” anlamına gelmektedir. Bu özellik ve belgede bulunan bazı yazıtlardan elde edilen bilgiler Side tarihinin Hititlere kadar uzandığını göstermektedir. Fakat Anadolu’nun en eski yerleşim birimlerinden biri olan Side’nin MÖ 7. yüzyıldan önce kurulduğu da söylenmektedir. Anadolu tarihleri içerisinde Side, diğer Pamphylia kentleriyle aynı aşamaları geçirmiştir. Yunanlar MÖ 7. yüzyıl göçler sırasında Side’ye gelmişlerdir. Eldeki yazıtlara göre MÖ 3. yüzyıla değin de kente özgü bir dil konuşmuşlardır. Hala tam olarak çözülemeyen bu dil Hint-Avrupa dillerindendir. Side MÖ 6. yüzyılın ilk yarısında Lidyalıların, MÖ 547-546’da da Perslerin egemenliğine girmiştir. Pers yönetiminde gelişen kent, MÖ 334′ de İskender’e teslim olunmuştur. İskender’in ölümünden sonra Antigonus’un (323-304). Ptolemaioslar’ın (301-215). MÖ 215’ten sonrada Suriye Krallığı’nın denetimi altına girmiştir. MÖ 2. yüzyılda Ptolemaioslar’ın güçlü savaş ve ticaret filoları sayesinde en parlak dönemini yaşayan kent, bu sürede imar edilip bir bilim ve kültür merkezi haline getirilmiştir. MÖ 188’de Apameia Barışı ile Bergama kırallığı’na bırakılan Side, Doğu Pamphylia bölgesiyle birlikte bağımsızlığını korumuş, büyük ticaret donanmasıyla refaha ve zenginliğe kavuşmuştur. MÖ 78’den sonra Roma egemenliğinde bulunan kent, 2. ve 3. yüzyıllarda bölgenin ticaret merkezi oldu. Özellikle köle ticaretinin sağladığı zengin ve parlak bir dönem yaşandı. 2. yüzyıl boyunca bir bilim ve kültür merkeziydi. Suriye krallarından VII. Antiokhos, tahta geçmeden önce burada eğitim gördü. Kral olduğu zaman (MÖ 138) Sidetes adını aldı. Bu devre kadar başta Athena ve Apollon olmak üzere Afrodit, Ares, Asklepios, Hegeia, Kharitler, Demeter, Dionisos, Hermes gibi birçok tanrıya inanıp tapan Sideliler 4. yüzyılda hiristiyanlaşmaya başlamışlardır. Side, 5. yüzyılda Pamfilya Metropolisi (Piskoposluk Merkezi) olunca, 5. ve 6. yüzyılda en parlak devrini yaşamıştır. Bu gelişim 7. 9. yüzyıllar arasında Arap akınları ile son bulmuştur. Kazılar sırasında büyük bir yangın ve çok sayıda deprem izlerine rastlanmıştır. Arap istilası, doğal afetler kentin terk edilmesine yol açmıştır. 12. yüzyılda Arap coğrafyacısı El İdrisi burayı ölü bir kent olarak göstermekte ve Yanmış Antalya olarak tanımlamaktadır. İdrisi’ye göre 1150’ye doğru kent halkı Side’den göç etmiş, 12. yüzyılda Side tümüyle boşaltılmıştır. 13. yüzyılda Selçukluların 14. yüzyılda ise Hamitoğulları Beyliği ve Tekelioğulları’nın egemenliği altına giren Side’de bu devirlerde yerleşim olmamıştır. 15. yüzyılda kesin olarak Türk topraklarına katılmıştır. Ancak ne Osmanlılar ne de Selçuklular Side’de oturmadıklarından, yarımada üzerinde Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait eserlere rastlanmaz.

1895-97 yılında Yunan isyanı sebebiyle kaçan Giritli Müslüman, yarımadanın uç kısmına bir köy kurularak Girit Adası’ndan gelen göçmenler buraya yerleştirilmişlerdir. Bugünkü mahallenin çekirdeğini oluşturan küçük köy zamanla tüm yarımadayı kaplamıştır. Antik yapılarıyla kendine özgü mimarisiyle, köy evlerinin bir arada bulunması sonradan “Selimiye” adını alan Side’nin turizme açılmasında büyük rol oynamıştır. Side tarihin derin izlerini taşıyan bir kenttir.

https://tr.wikipedia.org/wiki/Side

Side antik tiyatroya doğru giriş yapıyoruz. Önümüzde kemerli kapı var.

Nasıl olsa müze kartımız var, hemen giriş yapıyoruz taze müze kartımızla. Yılda bir iki defa kullandığımız kart işe yarasın bari. İki katlı ve kemerli duvarlar tiyatronun etrafını sarmış.

İçeriye girince kemerli dehlizlere rastlıyoruz ilk önce. Demirlerle güçlendirilmiş çökmesin diye.

Sonrasında tiyatronun acık alanına açılan yerdeyiz.

20.000 seyirci alabilecek büyüklükte olan Side Tiyatrosu’nun mimarlık tarihi açısından önemi; diğer Roma tiyatroları gibi dağ yamacına değil, kemerli mekanlar üzerine kurulmuş olması. Cavea, oskestra ve scene olmak üzere üç bölümden oluşan tiyatro, Pamphylia tiyatroları içinde en büyük ve anıtsal olanı. Seyirci bölümü bir diazoma ile iki kata ayrılmış. Orkestra yarım daireyi aşan bir kavis şeklinde. Geç İmparatorluk devrinde gladyatör yarışları ve hayvan mücadelelerinin yapıldığı arena olarak kullanılan tiyatro, Bizans Devrinde açık hava kilisesi olarak kullanılmış.

İki katlı seyirci bölümünü çekiyorum.

Yukarıdan sahne bölümünü çekiyorum.

Yamaca yapılmamış bu antik tiyatro bana hayranlıklar uyandırmıştır. Eşi benzeri olmayan düz bir yerde olması hayallerimde yaptıracağım bir tiyatro örneği. Gençliğimdeki hayalim eğer piyangodan büyük ikramiye çıkarsa böyle bir tiyatro yaptıracaktım. Tiyatro kendi kendini idare edecek bir şekilde bir vakıf kuracaktım. Seyirci bölümünün altında dükkanlardan oluşacaktı sıra sıra. Dükkanların kira gelirleri ile tiyatronun masrafları giderilecekti. Ayrıca çeşitli tiyatro grupları tiyatro gösterilerinde sahne alacaklardı. Bir de amatör tiyatro okulu olacak ve tiyatrocular yetişecekti okulda. Hala hayallerimin bir köşesinde duruyor. Şans oyunlarına o kadar para yatırdım ama zaten köşe başlarını tutmuş olan soyguncular hiç bir zaman büyük ikramiyeyi kendilerinden başka kimseye çıkarmadılar. Bunu öğrendikten sonra bir daha şans oyunlarına para kaptırmadım. Hayallerim suya düşmüş olabilir.

Hayal kurmak güzel her zaman… Üst tarafta, sağ tarafımdaki oturma yerlerini çekiyorum.

Buraların yani Akdeniz’in sıcağı güneş yükseldikçe kendini belli ediyor. Gölde yerlerdeki serinliğe ihtiyaç duyulmaya başladı. Gölgelik yerde, banka oturmuş Ferdimeni çekiyorum. Seyirci oturma yerlerinin altında kemerli dehlizler görülüyor. Kemerler demirlerle desteklenmiş.

Oturma yerleri yine altı oyularak yapılmış insanların rahat etmesi için.

Kazılar hala devam ediyor antik kentte. Büyük blok halinde, belli ki sütun kirişlerinden bir parça yerinde değil. Dik olarak öylece bir kıyıda duruyor. Önümdeki mermer blok yan olarak konulmuş. yuvarlak çelenk olarak oyulmuş, sağda bir bez parçası sarılmış olarak süslenmiş.

Tiyatro süslemeleri her taşta kendini gösteriyor.

Tiyatronun oturma yerleri neredeyse bozulmamış durumda.

Tiyatronun her tarafını gezemiyoruz. Bazı yerlerde hala kazı çalışmaları devam ediyor ve ziyaretçilere kapalı. Tiyatro gezimiz bitince dışarıya çıkıyoruz. Antik kent dışarıdaki yapılarıyla belli ediyor.

Dükkanların arasından Side sokaklarını geziyoruz bir süre.

Side’nin limanına doğru gidiyoruz. Limanda gezinti teknesi bağlı.

Kıyıda yelkenli gezinti tekneleri müşteri bekliyor. Yelkenler süs olarak konulmuş. Ortada turist yok öyle dolaşan. Kendini baltalayan işletmeler, turizmciler böyle sinek avlamakla zaman geçiriyorlar.

Neredeyse tüm sahil parsellenmiş durumda. Kimileri böyle taşlı ve kum olmayan yerlerden denize girmek durumunda kalıyor.

Apollon mu yoksa Athena tapınağı mi kestiremediğim antik sütunların olduğu alana geldik. Sadece 5 tane sütun 4 tane de süslemeli kiriş ayakta. Diğer bölümler eksik ve ortada yok. Başka yerlerde yapı taşı olarak kullanılmış büyük olasılıkla. Şimdi neden bu kadar az bölüm ayakta ona bakalım. Eğer tam yapı onarılıp orijinal halinde olsa insanların ilgisini bu kadar çekemezdiniz. Yıkık dökük fakirliği, yıkımı temsil ettiğinden bazı insanların içinde kalmış ERDEM ortaya çıkıyor ve geçmişte yaşanmış depremleri, yıkımı içinde hissediyor. Ama çoğu insan bunun farkında değil. Yıkık görmek ilgisini çekiyor bilinç altından. Aynı bazı ülkelerde yardım toplamak için kendilerini daha fakir gösterip yapılarını onarmazlar ya onun gibi. Ya da dilenciler yırtık pırtık elbiseler giyerek sakat taklidi yaparak vicdanları ve onun derinliklerindeki ERDEM’i kullanması gibi. Kısacası turist çekmek için bu yapıları onarmıyorlar, sadece bir kaç sütun ayakta durması yeter.

Ferdimen ile tripotu ile kamerası ile çeşitli resim çekme çalışmaları yapmaya başladık. Ben solda, Ferdimen sağda, dört sütun ortamızda.

Tarihi dokuya zarar vermeden tarihe dokunarak çeşitli prodüksiyonlar tasarlayıp resimler çektik. Ben sütunların sağında, bir elimi kirişe dayamış olarak poz veriyorum. Bu resmi öne çıkan görsel olarak seçiyorum.

Aşağıdaki resimler telle çevrilmiş kazı alanı. İçeriye girmeden bir kaç resim çekiyorum. Blok taşla örülmüş duvar, biri büyük, ikisi küçük üç kemerli kapısı olan bina.

Yapının yandan çekilmiş resmi. Ön ve arka duvarları sağlam, yan duvarı yok. Karşıdaki duvarda kemerli kapı ile iç kısma geçiliyor.

Binanın taş duvarları çelik demirlerle güçlendirilmiş.

Bazı yerlerde açık ve kemerli örülmüş tarihi yapıların içinde kendimizi buluyoruz. Otomatik çekiliyoruz Ferdimen ile.

Sütunlar kapalı yerde koruma altında. Gerçi önemli eserler çoktan çalınmış. Kalanlar ise müzede sergileniyor. İçe oyuk, düz yivli sütun yerde.

Zamanında taş işçiliği epey ilerlemiş durumda. Yapılar kemerlerle kubbe biçiminde yapılarak ustalıklarını ortaya koymuşlar.

Dikdörtgen kapılarda görmek olası, iç kısım loş, kapının dışında Güneş ışınları parlak görünüyor.

Artık işe yaramaz, miadını doldurmuş eski bir motosiklet. Her ne kadar eski görünse de kalan boyaların rengi zamanında pek te cafcaflı bir motosiklet olduğunu anlıyorum. Motosikletin üzerine, kafası, belden aşağısı ve kolları olmayan manken koymuşlar. Bir de tişört giydirilmiş.

Bazı kalıntılar düzgün taşlardan oluşmuş, araları ve üstü sonradan biçimsiz taşlarla devam etmeye çalışılmış duvar.

Side antik kentinin orijinal kent yapısını gösterir kroki. Zamanında bayağı zengin ve ihtişamlı bir kent olduğunu krokideki planlama ile anlıyoruz.

Turizmden kazanacağım diye sit alanı olmasına rağmen işletmeler kendilerine ormanda yer açar gibi tarihin içine girmekten çekinmiyorlar. Girip görmek istediğimiz halde bazı yerlere giremedik. Yetkililer de buna ses çıkarmıyorlar. Böylece geçinip gidiyorlar kardeş kardeş. Tarihi bir yapının içinde masalar konulmuş, burası restoran gibi bir yer. Duvarlar düzgün olmayan taşlarla örülmüş.

Sokaklar pek kalabalık değil, benim için bulunmaz bir ortam. Resim çekmek için karede insan olmasına gerek yok. Tarihin dokusunu bozuyorlar görüntülerde. Sağda cumbalı balkonu olan eski taş bina. Solda yeni beton bina. Ne kadar da benzemez bir durum.

İşte böyle bir manzara geliyor karşına ama arkada görünen evin güneş panelleri tarihi görünümü bozuyor. Yüksek duvarlı binanın yan duvarları sağlam, öndeki duvar yok ve bu aralıktan arkadaki bina manzarayı bozuyor.

Kapalı mekanlara girince biraz tarihin içinde buluyorum kendimi. Kemerlerle yapılmış bina içindeyiz.

Binanın devamı, büyük ve yüksek kemerli nişin kemeri pişmiş tuğladan yapılmış.

Bahçesinde kendine ait bir düşünürün taş koltuğuna oturuyorum. Bina kalıntı duvarları yüksek. Ferdimen beni çekiyor oturmuş halde.

Tarihi yapılar içinde böyle oturunca ister istemez düşüncelere dalıyor tarih öncesine. Acaba nasıl durumda yaşıyorlardı, hep savaşlar, hep yıkımlar, hastalıklar insanların rahat ve huzur içinde yaşaması zorlaşıyor bir dönem. Üstüne bir de depremler olunca kentin düz yerde olması savunmanı zor olduğu yerde fazla durulacak gibi değil. En son saldırıda yakılan kenti terk etmek zorunda kalmışlar. Sonrasında da uzun bir süre kimseler oturmamış bu yerde. En son kim oturdu acaba? En son oturanın rahatça oturduğunu sanmıyorum. Ben bunları düşünürken Ferdimen yandan beni mermer koltukta oturmuş halde çekiyor. Uzun saçlarım omuzlarımdan aşağı salınmış.

Sonrasında Ferdimen de oturdu ama neler düşündüğünü bilmiyorum. Bir kolunu koltuğun kenarına dayanmış, bana doğru hafif dönük durumda. Bacak bacak üstüne atmış.

Kemer kemer üstüne yapılmış. Tuğlaları pişmiş olduğundan Hristiyanlık dönemlerde yapıldığı belli. Kemerli geçidin arkasında ben kollarımı açmış haldeyim.

Pişmiş tuğlalı kemer neredeyse zeminle bir, burası kazılmayı bekliyor. Kim bilir altında ve içinde daha neler var.

Binalar yıkık dökük olsa da bazı duvarlar ayakta kalmış. Binalar arasında kemerli geçitlerle geçilebiliyor.

İki uzun saçlı adam, iki değişik hareketle selamları çakıyoruz bir tarih öncesi heykeltıraştan çıkmamış canlı heykel gibi. İkimiz de birer sütun üstündeyiz. Benim sağ elim kalbimin üzerinde, sol elimi Ferdimen’e doğru uzatmışım. Ferdimen de sol eli arkasında, sağ elini dirseğinden yukarı doğru kaldırmış. Sol bacağını hafifçe bana doğru kırmış.

Bu kısımda geniş bir alanda tarihi kalıntılar yıkık dökük kimisi sağlam, kimisi yerlerde. Öyle korunan bir yer de değil, herkes istediği gibi girip çıkmakla serbest. Kısacası açık alan müzesi, giriş beleş. Müze kart burada geçmiyor. Ferdi ile her köşeye, her yapıya dikkatli inceleyip ilginç resimler çekmekle meşgulüz. Tarihi yapılar labirent gibi sanki kaybolduk. Kaybolmak ta bazen iyidir, dış dünya ile ilgimiz kalmayınca sanki geçmişte yaşıyormuş gibi kendimi hissediyorum. Güneşe ve dünyamıza bir şey olmadığı sürece gerisi ne olursa olsun umurumda değil. Süslü oyulmuş sütun başı.

Ferdi bina duvarları arkasına saklanmış. Duvardaki kapının arkasındaki duvardaki kapının arkasında Ferdimen.

Dikdörtgen kapı, kalın duvarın altında poz vermiş Ferdimen.

Güneşin altında Ferdimen, ben binanın içinden, kapının ardından resmini çekiyorum.

Kemerli bir dükkan, içinde demir parmaklıkla kapatılmış pencere. İçerisi loş karanlık, pencere aydınlık.

İkimizden başka kimse yok buraları gezen, haliyle ikimiz birlikte resim çekilmek için epey uğraş içindeyiz. bir kaç denemeden sonra alttaki resmi anca çekebiliyoruz. Sanatçı dostum Ferdi Kızıl, nam-ı diğer Ferdimen kahramanım bu işten anlıyor. Duvardaki taş kapının arkasında

İkimiz yan yana, 10 saniye zaman ayarlı resmi, yaklaşık 10 metre ötedeki kameraya poz verdik. İkimiz de dar bir aralığa sığmış haldeyiz.

L biçimindeki duvarın altındaki kapıda Ferdimen beni çekiyor. Karşıdaki duvarda büyükçe bir delik açılmış.

Kamera içeride, biz dışarıda Güneşin altında poz vermiş halde çekiliyoruz kapının ardında.

Ferdimen beni taş kapının ardında, Güneş üzerime vurmuş olarak çekiyor.

Bazı yerlerde kapı dış mahalleye, yani yeni yapılan evlere çıkıyor. Kapı demir parmaklıkla kapatılmış.

Binalar arasında kemerli geçitlerden birbirine bağlanmış.

İki duvar yıkıntısı arası sanki dar bir kanyondaymış hissi uyandırıyor.

Karanlık oda kapısında Ferdimen.

Aynı kapı önünde Ferdimen beni çekiyor.

Eski bir Roma hamamının su ısıtmak için ateş yakılan yerine geldik. O zamanlarda temizliğe önem veren Romalılar en güzel hamamları yaparak halkın yıkanıp paklanmasını sağlıyormuş. İnsanlar yıkandıkça çeşitli hastalıklar da olmayınca, bulaşıcı mikropların yayılma olasılığı ortadan kalkıyor. Ocak pişmiş tuğladan, kanal biçiminde yapılmış. Duvarda ocak biçimi verilmiş kemerli ve pişmiş tuğlalı geçit görünüyor.

Zeminde, diğer tarafa geçilen çok alçak bir geçit yapılmış. Geçit kemerli biçimde taş bloklarla örülmüş.

İçeride kaybolduk bir süre, güneşin durumuna göre bir kaç denemeden sonra yönü bulup çıkış yapabildik. Giriş ve çıkış yeri bir lokantanın masaları arasından yapabildik. Neyse günümüz dünyasına tekrar dönüyoruz. Bir kaç saatliğine tarihin içinde yaşadık sanki. İlk girdiğimiz yerdeki cumbalı binanın önündeyiz.

Mustafa’nın dükkanına gelip öğle yemeği yiyoruz. Bu arada buradan sonraki rota üzerinde Ferdimen ile fikir alış verişinde bulunduk. Hedefimiz hazır buralara kadar gelmişken Mersin’e kadar gitmek. Mersin yolu da 400 Kilometreyi aşkın. Sahilden giden yolun Gazipaşa dan sonrası dar ve tehlikeli. Araç trafiği de çok olduğunu söylüyorlar. Bu tura çıkarken kafamdaki rota Antalya, Alanya, Akseki den Karaman tarafına Torosları aşmak. Oradan Mersin’e Adana üzerinden gitmekti. Şimdilik uzun süredir yollarda olduğumdan Adana kısmını çıkardım. Mersin de tur biteceği belliydi. Sahil yolu tehlikeli ve römorkum olduğundan o yolu kullanmayacağız. Diğer bir yol da Akseki yolu ama neredeyse 100 Kilometre tırmanış var. Ferdi haritadan Dim çayından giden bir yol Wikiloc ta çizip kaydetti. Sonrasından da çizdiği rotayı telefonuna indirdi. Ferdi bunları yaparken hoşuma gittiğinden benim telefonuma da Wikiloc uygulamasını indirdim. Ama ücret yatırmadığımdan cep telefonuma rotayı indiremiyorum. Sonra hallederiz bu işi. Biraz zorlu ama köy yollarından gideceğimiz için güzel bir rotaya benziyor. Rota işi halloldu böylece. İçim rahat.

Mustafa’nın dükkanının ön kısmı, vitrinde lokumlar, şekerlemeler dizilmiş raflara. Camekanlı girişte iki kapı var.

Güneş batmadan Manavgat’a doğru bisikletleri sürmeye başladık. Henüz daha Side’nin içindeyiz ve daha görmediğimiz kalıntılı bölge var. Ayrıca müzeyi de gezemedik. Artık bir defa daha buralara gelip görmediğimiz yerleri gezeceğiz anlaşılan. Ondan fazla sütunu ayakta olan tapınak kalıntılarını çekiyorum.

Başka yerde yarın yuvarlak sütunlu bir yapının bir bölümü ve dört sütunlu başka bir yapıyı çekiyorum.

Side den çıkış yapıyoruz. Side girişi kemerli, yüksek bir geçitten giriliyor. Burada asfalt yol yapılmış, arabalar girip çıkıyor. Solda tiyatro yapısı.

Surların dışında da kalıntıları görebiliyorum. Artık bir dahaki gelişimde iyice gezerim.

Kalıntıların yanından geçerken yüksek duvarın dibindeki sütunları çekiyorum.

Antik şehrin günümüzde olduğu gibi mezarlıkları yani Nekropol şehrin dışında. Yıkıp kırma işlemleri mezarlıklar da nasibini almış. Sağlam bir mezar bulmak zor. Toprak altında bulunanlar da müzelerde koruma altında.

Yollar geniş ve ferah, okullar henüz tatile girmediğinden trafikte pek araba yok. Turistler de olmayınca oteller de sinek avlamakta. Yol ikiye ayrılıyor, Ortada büyük bir direkte Türk bayrağı dalgalanıyor. Yolun kıyılarında ağaçlar dikilmiş.

Mustafa önde giderek bize rehberlik yapıyor.

Manavgat çayından geçip Sorgun’a doğru gidiyoruz. Durgun görünen çay epey geniş ve kıyıda bağlı gezinti tekneleri.

Manavgat tabelasını çekiyorum.

Side Manavgat arası az olduğundan çabucak eve geliyoruz. Mustafa devamlı olarak dükkana bisikletinle gidiyor. Böylece benzin harcamayıp çevreyi kirletmeden işine gidip gelmekte. Evin hanımı Ayşegül de bizlere nefis ev yemekleri yapmış. Ellerine sağlık, yemeği balkonda neşe içinde sohbet ederek arada kadehleri tokuşturup bisikletle gelen sağlığa içiyoruz. Bu arada Mustafa’ya çakmak gazı tüpünden ocağımızın tüpüne nasıl gaz basılır öğretiyorum. Kendisi Çin den aldığı bir aparat ile mutfak tüpünden doldurmaya kalkmış. Dolumu ayarlayamadığından fazla basınca gaz tüpünün altı bombe yapmış. İyi ki mutfağı patlatmamış. Artık nasıl gaz basacağını öğrenmiş oldu.

Gecenin ilerleyen saatlerinde izin isteyip odamıza çekiliyorum Ferdimen ile. Bu gün gördüğüm güzellikleri anımsayıp düşlerime atmak için uykuya daldım.

Bu gün yaptığım yol Manavgat şehir içi – Side git gel 27 Kilometre civarı.

Yaptığımız yolun haritası aşağıda

Denizli Salda Gerisi Antalya Mersin 15. 16. Gün

15 Mayıs 2017Denizli Salda Gerisi Antalya Mersinalabalık, anahtar, antalya, bakış açısı, beydağları, cennet, düden çayı, düden şelalesi, ferdimen, hadrian, kara dut, kurşunlu şelalesi, lidya, mağara adamı, nazım hikmet ran, şerbetçi, yaşam formu, yivli minareurimbaba

2 – 3 Haziran 2015 Salı – Çarşamba

15. 16. Gün

Antalya Tatili

(Kör arkadaşlar için betimleme yapılmıştır)

(Resimlerin bir kısmı Ferdi Kızıl’a aittir)

Anahtar

Konuşmak susmanın kokusudur.

Ya sus git, ya konuş gel, ortalarda kalma.

Yalan korkaklığın tortusudur.

Dürüst kaba ol, eğreti saygılı olma.

Özdemir Asaf

Öne çıkan görsel, Yaklaşık 10 metre yukarıdan dökülen sular köpürerek şelale oluşturmuş. Etraf ağaçlarla kaplı.

Günlerdir çadırda uyumanın rahatlığı evin içinde olmuyor. Dört duvar içinde güvenli ortam olsa da doğanın sessizliğini rahat yatakta uyurken duyulmuyor. Beden erken uyanmaya alışmış artık, fazla uykuya yer yok. İlkay ve Ferdi henüz uyuyorlar, gündüz gözü ile İlkay’ın odasını inceliyorum. İlk olarak gözüme çarpan duvarda asılı olan yağlı boya resim. Geçen yıl İlkay için ona yakışacak mavi renk ağırlıklı bu yağlı boya resmini yollamıştım hediye olarak. İlkay da odasının duvarına asmış. Hediyeme değer verilmesi hoşuma gitti doğrusu. Sabahın ilk sürprizi.

Diğer duvarda başka bir tablo daha vardı. Tabloda fantastik olarak evreni bütünleştirmiş sanatçı renk cümbüşü ile. Uzay, gezegenler, yeryüzünde deniz, denizin içinde balıklar. Rengarenk yelkenli tekneler rüzgarla şişmiş yelkenleri. Denizaltı canlıları ve Nuh’un gemisinden yeni inmiş hayvanlar. Her şeyin ortasında bir deniz feneri sanki evrende dolaşan tüm varlıklara yol gösterir gibi, tam ortada.

Ev halkı uyanıyor ve bahçede çardak altında kahvaltı için oturuyoruz. Kahvaltıyı aile ortamında sohbet ederek keyifle yaptık. Masa etrafında 6 kişi varız.

Evin hanımı ve kızı tüm marifetlerini sergiliyorlar kahvaltıda. Şairin ” Yemek yemek üstüne bir şey diyemem ama kahvaltının mutlulukla bir ilişkisi olmalı ” dediğini biliyormuşçasına. Ana kızı çekiyorum yan yana.

Eh kahvaltının üstüne Urimbaba kahvesi iyi gider diyerek sürüyorum cezveyi kamp ocağıma. İlkay da özlemiş kahvemi sabırla pişmesini bekliyor.

Kahve sonrası İlkay arabası ile Antalya’nın nefes alabilecekleri şelalelerden ünlü Düden şelalesine geldik. İlkay’ın evine yakın bir yerlerde. Bakmayın yazılan yazılara. Antalya’ya iyi gelecek diye yazmış Antalya belediyesi. Giriş ücretli ve ücretli yapılan bir hizmetin iyi geleceğini zannetmiyorum. Kapitalist düzen her zaman olduğu için çaktırmadan vatandaşın cebinden tırtıklamayı biliyor. Akdeniz’in nemli, sıcak ve bunaltıcı havasından kaçıp azıcık serinlemeye gelenler Belediyelerin vatandaşa yapması gereken hizmetleri ücret karşılığında yapmasını yadırgamıyor vatandaşlar. Yasaları da öyle bir yapmışlar ki ücret ödemeden içeri girmeye kalksan seni suç işlemiş olarak ilan ediyor. Soyulduğunu fark etmeyenler de sadece seyirci kalıp seni suçlu görüyorlar. Mecburen ücreti ödeyip içeri giriyoruz, yoksa suç işlemiş oluruz, neme lazım.

Kesinlikle buraya ait olmayan iki tarihi eser getirip parkın bir parçası imiş gibi göstermeleri anlaşılır gibi değil. Nasıl olsa Antalya çevresinde o kadar çok tarihi kent var ki hazıra konmuş parkı yapan belediye. Yeni bir eser yaptırıp bir heykeltıraş sanatını gösterse olmaz mı. Varsa yoksa beton mimari işine geliyor. Zaten yöneticilerin anladığı zihniyet o kadar. Sanat ne ola ki, hak getire! Yere yatmış aslan heykeli.

Aynı heykelin bir benzeri de diğer tarafta var ama diğerine benzemiyor.

Düden çayı ilk başta kanal ile şehrin içinden uzun bir yol kat edip yeşil alan olarak kalmış doğal göçüklerden oluşmuş parka kadar geliyor. Akan su mikrop tutmaz derler ya onu gibi bir çay. Temiz olarak aktığını görüyorum. Şehrin içinden geçerken insanlar kim bilir neler atıyordur çayın içine.

Akan suyun kir tutmadığı doğrudur. Az bir yükseltiden dökülen suyun berraklığı ve döküldüğü yeri köpükle tamamen beyaza bürümüş.

Aşağı indikçe suyun akışı da hızlanıyor.

Bazı yerlerde köpürmeye başladı.

Öyle bir hal alıyor ki!

Çağlayana gelmeden önce coştukça coşuyor. Çağlayana tüm heybetini göstermesi gerek. Akış hızı arttıkça sesi de artarak ürkütücü bir hal aldı. Suyun akışına baktıkça başım dönmeye başladı sanki. İnsanı büyülüyor adeta.

Aşağısı göründü bir parça, biraz yüksekteyiz anlaşılan. Aşağısı göçük halinde, karşıdaki dik kayalık sarmaşık ile kaplanmış. Bir de mağara görünüyor. Dipte çay akmakta.

Bir süre sonra sanki cennete gelmiş gibi hissettim kendimi. Daha önce kanaldan sakince akan su çağlayandan dökülmeden önce coşması boşuna değilmiş. Arazi yapısı öyle bir durumda ki bıkmadan manzarayı seyredesim geliyor. Dik kayalıktan dökülen çağlayanlar, etraf ağaçlardan yemyeşil bir hal almış. Dökülüp te birleşen sular turkuaz renkte akmakta.

Düden Şelalesi;

Şelalenin girişinde develere binip güzel bir anı fotoğrafı çekebilirsiniz. Şelalenin içerisinde restorantlar ve eğlence merkezleri oldukça yaygın ve içerisinde minik bir hayvanat bahçesi bulunmaktadır.
Şelale sahası dahil, Antalya kent merkezinde jeolojik yapılardan Traverten ve Holosen-Yeni Alüvyon oluşumlar hakimdir. Traverten oluşumu özellikle Düden Çayı yatağında ve taşkın ovasında devam etmektedir. Jeomorfolojik olarak Döşemealtı Platosu olan Üst Plato, Düden Platosu olan Alt Plato ve bir tane de deniz altında olmak üzere, basamak şeklinde üç ana terastan oluşmaktadır.
Travertenler üst platoda 254, alt platoda ise 151 metrelik bir kalınlığa sahiptir. Alanının % 67.6’sını kaplayan, bazen masif bazen de tabakalı bir yapı gösteren travertenler yer yer süngerimsi bir dokuya sahiptir.
Şelale sahasını etkisinde bulunduran Döşemealtı-Duacı Platosunu içine alan Varsak kuzey üstü, Duacı, Yeşilbayır, Odabaşı, Kızıllı gibi yöreleri içine alan üst plato bölgesi, tufa oluşumları daha gözenekli, gevşek ve el ile parçalanabilir ve dayanım açısından daha zayıf fiziksel özelliklere sahiptir.
Bu bölgede mağara türü boşluklu yapının fazla olması sonucu dolin diğer tanımıyla karbonat çöküntü alanı türü alanlar da sıkça gelişmiş bulunmaktadır. Sahanın büyük bölümü çok dik eğimlidir. Toprak haritalarına göre alanda büyük toprak gruplarından Kırmızı Akdeniz Toprakları, Aluviyal, Koluviyal ve Kahverengi Orman Toprakları bulunur.

http://www.mehmetsokmen.tv/videolar/haber_detay.asp?haberID=92

Kayalar dik ve ufak tefek ve büyük mağaralar oluşmuş.

Her taraf ayrı bir güzellik, ayrı bir yapıya açıldığından her ayrıntısı olmasa da çekebildiğim kadar resim çekmeye çalıştım. Kayaların arasında akan çayın üzerinde yatay uzamış çınar ağacının gövdesi.

Çay bazı yerde daralınca hızla akan sular köpürerek akıyor kanalda.

Coşkun ve köpüklü akan su insanın aklını alıyor.

Sular her yerde ufak tefek çağlayanlar oluşturmuş.

Çayın kıyısında yürüme yolları yapılmış, kıyılarda korkuluk yapılarak emniyet sağlanmış. Sağda ise düz duvar gibi kayalıklar yeşil yosunlarla kaplı.

Karşıya geçmek için beton köprüler yapılmış, altından akan deli çay köpürmüş durumda.

Bazı yerde çay kayaların daraldığı yerde hızını arttırarak köpürmeden geçemiyor. Etrafta rutubet çok olunca kayalar yosun tutmuş.

Her tarafta küçük, büyük delikler görmek olası.

Bazı yerde yüksekte kalan mağaraya beton merdiven yapılarak insanların çıkması sağlanmış.

Kayalar traverten gibi kat kat oluşmuş ve sular buradan kademeli akıyor.

Bir mağaranın içi yosun tutmuş, yosunun bir çok tonu bir arada.

Mağara içindeki duvarlarda da delikler var. Kim bilir nerelere çıkıyordur.

Yaklaşık 8 metreden dökülen çağlayanlar havuza dökülüyor köpürerek. Döküldüğü yer Güneş ışıkları ile turkuaz renge bürünmüş. Üstte ve etrafta ağaçların yeşil rengi buranın cennet olduğunu belirtmiş. Bu resmi öne çıkan görsel olarak seçiyorum.

Hani “Bakış Açısı” derler ya her kes kendine göre bir bakış açısı yakalamış o açıyı resmedip kayıt altına almaya uğraşıyor. Kimisi kendini çektiriyor, kimisi de sadece çekiyor. Ben de çağlayan ile birlikte onları çekiyorum.

Çağlayan bir yerden dökülmüyor, 50 metrelik düz kayaların çeşitli yerlerinden az, çok ayrı ayrı dökülüyor havuza. Boş alanlar ağaçla kaplanmış.

Çay bazen Güneş ışıklarını yansıtıyor durgun akarken.

Tabi bu her yerde Güneş ışıklarını yansıtması olanaksız, Eğime göre hızlı ve köpüklü akmakta.

Ferdimen ile modaya uyup resim çekilerek bir çağlayan anımız olsun dedik. İlkay bizi çekiyor.

Kardeşim İlkay ile de anı ölümsüzleştiriyorum.

Güneşin ışıkları suya girince rengini turkuaza çeviriyor.

Çağlayan bir kaç yerden gürül gürül su damlacıklarını serpiştirerek akıyor. Su damlacıkları ortamı serinletip derinin ürpermesine neden oluyor. Ürperme üşümeye dönüşünce fazla duramıyorsun çağlayanın yanında. Çağlayanı yandan çekiyorum.

Mağaranın içine girip turumuza devam ediyoruz. Mağara duvarları şekilsiz kayalardan oluşmuş.

İşte insanların yarattığı güzelliklerden biri. Plastik şişesini bırakıp gitmiş birisi. Bunu yapan mağara adamı olamaz bile. Hiç bir sınıflandırma yada sıfat yapılamaz bu durumda. Yarık içinde plastik şişe.

Mağara bir insan boyunda, rahatça gezebiliyorsun. Bazı yerlerde eğilmek gerek yoksa kafan çarpabilir. Mağaranın tavanından sular damlamakta. Küçük sarkıtlar oluşmaya başlamış bile.

Mağaranın içinden yukarı bölümlere çıkmak için döner merdiven yapılmış betondan. İlkay ile çıkarken Ferdimen bizi çekiyor.

İçeride rahatça gezilebilecek kadar geniş oyuklar. Taban da doldurulup kayrak taşı ile döşeme yapılıp gezenlerin dolaşması sağlanmış.

Mağara yukarılarda açıklıktan çağlayanın döküldüğü yeri görebiliyoruz.

Çağlayanın arkasından suyun döküldüğünü görmek bambaşka bir ortam yaratmış durumda. Beyaz köpükler ve yeşil yapraklı dallar manzarayı oluşturuyor.

Düden şelalesi gezimiz bitince dışarı çıkıp araba ile Kurşunlu şelalesine geliyoruz. Arası 10 Kilometre civarı. Her zaman olduğu gibi burası da ücretli, ücreti ödeyip giriyoruz şelaleye. Şelale hakkında doğru dürüst bir bilgi de yok, sadece piknik alanı doğal park olarak geçiyor.

Kurşunlu Şelalesi;

Yeri: Akdeniz Bölgesinde Antalya ili merkez ilçesi sınırları içerisindedir. Ulaşım: Tabiat Parkı Antalya’dan 22 km. uzaklıktadır. Parka Antalya-Aksu karayolunun Soğucaksu köprüsünden kuzey istikametine ayrılan 7 km’lik bir yol ile ulaşılır.

Özelliği: Sağlıklı orman dokusu ve zengin bitki topluluğu örneklerinin ilgi çekici su ve kaya formlarıyla bütünleştiği eşsiz bir doğal peyzaj özelliğine ve önemli özelliğini meydana getiren Kurşunlu Şelalesi’ne sahip olması nedeniyle 394 hektarlık bölümü 1991 yılında Tabiat Parkı olarak ayrılmıştır.

Kızılçamın hakim olduğu alanda yer yer tek veya küçük gruplar halinde doğu çınarı, defne, harnup, yabani zeytin, sakız ağacı, söğüt ve incir ağaçları bulunmaktadır. Mersin, alıç, zakkum, böğürtlen, yabani gül, sütleğen, ılgın, ladin, kermes meşesi, kekik, yabani nane, kayıt, eğrelti ve sarmaşıklar alt florayı meydana getirir. Su bitkilerinden ise (su üstü) topalak, su nanesi, kamış(su içi) su avizeleri, iplikli yeşil algler, (yüzer bitki) nilüferleri görmek mümkündür.

Yabandomuzu, tilki, tavşan, sincap, yarasa, ibibik, ağaçkakan, üveyik, sazan, su kaplumbağası, köpek, yılan ve kertenkele Tabiat Parkının faunasını oluşturur.

Parkın giriş kapısında Türk bayrağı asılmış. İçerisi çam ormanı.

İlk girişte Düden şelalesinde olduğu gibi burada da bir kaç tarihi eser getirilip konulmuş. Bu tarihi eserler daha çok turistlerin ilgisini çekip burayı cazip ziyaret yerine dönüştürmek. Yoksa öyle herhangi bir yazıt, açıklama, bilgi, tarihi dönemi gibi açıklayıcı hiç bir şey yok. Mermere yuvarlak çiçek deseni ile derin oyulmuş. Üç mermer blok aynı desende yan yana duruyor.

Girişte aynı zamanda su değirmeni kalıntılarını da sergilemişler. Bir zamanlar su gücünden yararlandıkları belli.

Kurşunlu şelalesi gezimiz başlıyor! Önde giden İlkay’ı çekiyorum yeşilliklerin içinde.

İlk olarak su değirmenini gözüme ilişti. Su kanalından su akıyor ama çarklar öylece sabit, hareket yok. Çark milinin merkezinden yan taraftaki öğütücüye bağlantısı olmasa da önceden hareketi bu şekilde aktarıldığı belli oluyor. Orijinalinden bir kaç parça olsa da çoğu yeniden onarılmış. Girişte gördüğümüz değirmen parçaları buradan alınmış olmalı.

Dalların arasından çayın turkuaz rengi görülüyor.

45 Derecelik eğimle çağlayan havuza köpürerek akıyor.

Kurşunlu şelalesinde görememiştim ama burada alabalık dolu, serbestçe yüzüyorlar suyun içinde.

Şelaleler istendiği gibi akıyor şarıl şurul, ince su damlacıklarını etrafa yayıp ortamın rutubetini artırarak. Burada da şelale yüksekten ve çeşitli yerlerden ayrı ayrı dökülüyor.

Şelale olur da resim çekilmez mi? İlk önce Ferdimen ve İlkay’ı resmediyorum.

Ardından Ferdimen bizi çekiyor yeni formam ile. Daha önceden siparişimi vermiştim Kayseri Perşembe Akşamı Bisikletçileri forma için. Yolda gelirken formanın hazır olduğunu bildirdi Türker Ergene. Ben de evde olmadığımdan İlkay’ın adresini vermiştim. Sağ olsun Türker oraya gönderdi. Ben de ertesi günü yeni formamla azıcık hava atayım dedim. İlkay ve ben arkamızdaki şelale manzarasında çekiliyoruz.

Yükseklerden dökülen su kütlesi aşağılara yaklaştıkça dağılarak su damlacıklarına dönüşüyor. Bunlar gözle görebildiğimiz, bir de gözle görünmeyen toz haline gelmiş su zerrecikleri var. İşte bu toz zerrecikleri şelalenin yanında durdukça hafif bir ürperme, bir serinlik ve üşüme hissi uyandırıyor bende.

Şelaleden dökülen suları yandan çekiyorum.

Sanki cenneteyiz ve dostlarla keyifli sohbetle bahçede gezintideyiz gibi. İlkay’la beni ferdimen yeşillikler içinde çekiyor.

Gezinecek çok yer var, bizler gibi diğer insanlar da uzaklarda gezinti yolunda etrafı seyrederek yürümekteler. Suyun ortasında kalmış kayalar tahta köprülerle birbirine geçerek cenneti daha yakından görmemizi sağlıyor.

Kimi ağaçların kalın kökleri dışarıda kalmış kıvrımlar oluşturarak kayaların çatlaklarına dalmış durumda. Üzerleri de yosunlar ayrı bir yaşam formu meydana getirerek doğanın mucizelerini bizlere gösteriyor.

Geniş bir alanı kaplayan havuz durgun, karşıda ağaçlarla yeşilliklere bürünmüş cennet.

Nereye bakarsan bak her taraf ayrı bir güzellikte, ayrı bir manzara sürekli değişik ve seyredilesi.

Yosun tutmuş kayalar.

Üstten sarkan dalların yaprakları ardında şelale ve durgun havuz.

Burada da irili ufaklı mağaralar var kayalıklarda.

Koca çınar ağaçlarının gövdeleri zamana ve taşkın suyun gücüne direnerek bu günlere kadar gelmiş.

Alabalıkları sürekli suyun içinde görmek olası, zaten balıklar da insanlara alışmış ekmek atmasını bekliyor sanki.

İşte manzara bu ve gördüklerim. Pembe çiçek açmış zakkumların ardında çağlayan. Üzerinde aynı renkte çiçek açmış zakkumlar kaplamış çağlayanın üstünü.

Ağaç gövdesi, sarkan dalları, çağlayan ve havuz, hepsi bir arada.

Çınar ağaçlarının gövdeleri kalın, diğer ağaçlar çalı tipinde ince gövdeli.

Kayaların arasından fışkırmış ince gövdeli ağaçlar.

Ağaç gövdelerine tutunup saran sarmaşıklar da var.

Bitki örtüsü tünel gibi sarmış, içinden geçip giden patika var. Tam cangılın içindeymiş hissini uyandırıyor.

İlkay’ı bu cangılın içinde, kayaya yaslanmış olarak çekiyorum.

İlginç kayaçlar oluşumu ile karşılaştık, bir zamanlar dere yatağı yada deniz kıyısındaki çakıllar zamanla bulunduğu seviyeden epey yukarılara ulaşmış durumda. Çakıl taşları betondaki gibi birbirine yapışık.

Ormanın içinde gezimiz devam ediyor, hani derler ya balta girmemiş orman. Hemen hemen aynısı.

Yukarıdan bir orman adamı merdivenlerde göründü. Neyse ki bizim Ferdimen olduğunu görünce rahatlıyoruz.

Ağaçların kimisi yukarıya doğru büyümeye yer bulamadığından yere paralel biçimde kendine mavi gökyüzüne ulaşmak için bir aralık arayıp durmuş. Güneşi gören yukarı doğru yönelmiş.

Yatık ağaç gövdesinin dibinden boyunca çekiyorum. Yanlarda başka ağaç gövdeleri de aynı biçimde çayın üstünde paralel.

Ağaç gövdelerinden karşıya geçebilirsin, köprü gibi uzamış karşıya.

Rengarenk boyanmış çitler ayrı bir görsellik kazandırmış bahçenin içine.

Kimi yerde küçük göletler oluşmuş mavi turkuaz rengi ile ağaçların arasında.

Kimi yer ise küçük bentlerle akıp giden dere köpürmekte.

Gezimiz yürümekle olunca haliyle biraz yorulduk. Çay bahçesinde birer çay içerek yorgunluğu atmak gerek. Elçek ile kendimizi çay içerken çekiyorum.

Dere aşağılara doğru çağlaya çağlaya akıp gidiyor. Gezinti yeri bir yere kadar. Sonrasında yukarı doğru yöneldik.

Çay kademe kademe akıyor küçük çağlayanlarla.

İkinci şelale gezimizi de bitirip eve dönüyoruz. Acıkmışız yani. Öğle yemeğini bahçede yedik. Kara dut ağaçlarından bir miktar dut yiyerek yemek sonrası tatlandırdık ağzımızı.

Bahçe duvarında çit olarak sardırılmış dikensiz böğürtlenlerin tam da zamanı. Olgunlaşmış böğürtlenleri oturduğumuz yerden dalından birer birer koparıp yemek bulunulmaz bir olay. Burası da ayrı bir cennet durumunda. Avucumda bir kaç tane böğürtlen ile dalındakilerle birlikte çekiyorum.

Öğleden sonra İlkay işine gitti, biz de Devrim’in çalıştığı Üniversiteye bisikletlerimizle giderek yerleşkenin kocaman bahçesine vardık. Daha önce haber verdiğimizden Devrim bizi bekliyordu. Bir kaç gün oldu son görüşmemiz ama kendi yerinde buluşmamız ayrı bir hasretlik oldu sanki. Yanımda kahve takımı olmasına rağmen Devrim kendim kahveleri yapacağım deyince sesimiz çıkmadı bu isteğine. Sonra biz onun misafiriyiz artık. Nefis bol köpüklü kahveler ve kendi elleri ile çiziktirdiği HOŞGELDİNİZ notu ile bahçede bankta yerimizi aldık. Kahve ile sohbet daha bir başka oluyor. Hele uzaklardan gelmiş bizler için. Üç kahverengi fincan ve iki kağıt bardak su tepsinin içinde.

Akşamında yemeğe Devrim’in evinde yiyeceğiz. Annesinin nefis içli köftesi ve bizlere Devrim’in hoş geldin pastası hoş bir sürpriz oldu. Pastada üç mum ve şemsiye var. Mumlar yanıyor.

Nefis pastayı çay ile birlikte balkonda afiyet ve sohbetle gecenin tadına doyum olmaz. İlkay ile balkonda oturmuş halde Ferdimen bizi çekiyor. Yerde pasta ve çay bardakları.

Devrim’in evi Antalya içinde, İlkay’ın evi ise Antalya’nın sınırında 15 kilometre kadar uzakta. Gecenin geç saatlerine kadar oturup sohbet ettik. Bisiklet ile gecenin geç saatlerinde saat 1 gibi İlkay’ın evine anca vardık. Yataklar üst katta hazır durumda. Yatmadan önce Balkonda bulunan teleskop ile gökyüzünde görünen kocaman Ay’ı daha yakından görme fırsatı oldu. Cep telefonum ile bir kaç denemeden sonra anca çekebildim. Ay hareket halinde olduğundan teleskopun açısından çabuk ayrılıyor. Bir daha ayı tutturmak için ayar yapmak zorunda kalıyorsun.

Nefis bir uykunun ardından erkenden, daha Güneş doğmadan uyanıyorum. Artık iyice alıştım sabah erken uyanmalara. Ev halkı uyandıktan sonra hep beraber kahvaltıyı bahçedeki masada yaptık. Sonrasında İlkay’ın babası mühendislik harikası ile bahçenin ortasında ocağı yaktı. Olgunlaşmış toplanan böğürtlenleri kocaman bir leğende reçel yapma işine başladı. Daha önce yaptıkları reçeli kahvaltıda yemiştik. Reçelin mayhoş bir tadı var. Ramazan bey işi rayına oturtturmuş reçeli yaparken ateşine dikkat ediyor. Dibi tutmasın diye de arada karıştırması gerek. Dört küp beton üzerinde kalın sac. Ateş burada yanıyor çimenlere zarar vermesin diye. Sacın dört kenarına aynı küp betonlardan dört tane daha konmuş. Bunların üzerinde leğen, içi böğürtlen dolu ve kaynamakta.

İlkay işine gitti, biz de bisikletlere binip Antalya merkeze doğru gitmeye başladık. Merkezde bisiklet yolları yapmış belediye. Hem de gidiş geliş olarak. Maviye de boyanmış, güzel bir şehircilik modeli.

Kale içi giriş kapısı, Roma döneminden kalma. Hadrian kapısı Roma imparatorluğunun zenginliğini ve gücünü temsil ediyor sanki. Yüksek kemerli üç girişi olan kapıda dört tane de sütun konulmuş.

Seçimler bitmiş, hiç bir parti tek başına iktidar olacak kadar milletvekili çıkaramamış durumda. Sadece Türk bayrakları ile donanmış bir havuz başı olması ortalığı kirleten siyasi parti bayraklarından arındırılmış. Havuzun ortasında fıskiyeden su fışkırıyor yukarı doğru.

Antalya gezimiz yolumuzda bulunan eserleri anca görüyoruz. Bunlardan biri de şerbetçi heykeli. Eski zamanlarda henüz şişelere girmeyen içecekleri şerbetçiler satarlardı sokaklarda. Şerbetçinin ibiğine çeşme konulmuş su içmek için. Antalya sıcak memleket, kışın bile terlersin ve susarsın. Soğuk şerbet olmasa da su ile susuzluğunu giderirsin çeşmeden.

Baba ve oğul heykeli, bir zamanlar yapılıp konulmuş. Herhangi bir yazıt yok, yada sökülmüş. Kim, ne anlatıyor, sanatçısı kim belli değil. Şimdiki belediyenin anlayışına ters böyle heykeller. Heykelin belden aşağısı beton blok içinde.

Falezlerin üstündeyiz, karşı da aynı falezlerin devamı var. Şöyle iki uzun saçlı adam birlikte bir resim çekilelim bakalım.

VASİYET

Yoldaşlar, nasip olmazsa görmek o günü,
ölürsem kurtuluştan önce yani,
alıp götürün
Anadolu’da bir köy mezarlığına gömün beni.

Hasan beyin vurdurduğu
ırgat Osman yatsın bir yanımda
ve çavdarın dibinde toprağa çocuklayıp
kırkı çıkmadan ölen şehit Ayşe öbür yanımda.

Traktörlerle türküler geçsin altbaşından mezarlığın,
seher aydınlığında taze insan, yanık benzin kokusu,
tarlalar orta malı, kanallarda su,
ne kuraklık, ne candarma korkusu.

Biz bu türküleri elbette işitecek değiliz,
toprağın altında yatar upuzun,
çürür kara dallar gibi ölüler,
toprağın altında sağır, kör, dilsiz.

Ama bu türküleri söylemişim ben
daha onlar düzülmeden,
duymuşum yanık benzin kokusunu
traktörlerin resmi bile çizilmeden.

Benim sessiz komşulara gelince,
şehit Ayşe’yle ırgat Osman
çektiler büyük hasreti sağlıklarında
belki de farkında bile olmadan.

Yoldaşlar, ölürsem o günden önce yani,
– öyle gibi de görünüyor –
Anadolu’da bir köy mezarlığına gömün beni
ve de uyarına gelirse,
tepemde bir de çınar olursa
taş maş da istemez hani…
1953, 27 Nisan
Nazım Hikmet RAN Barviha Sanatoryumu

Yukarıdaki şiirin yazıtı metal levhaya yazılmış hali. Yarısı duvarda, yarısı yerde.

Bu gün 3 Haziran 1963 Büyük şairimiz Nazım Hikmet RAN’ın ölüm yıl dönümü. Büyük şairi şiirleriyle anıyorum. Şairin ilginç bir heykeli duvarın içinde ve altında levhaya yazılmış Laz İsmail şiiri.

Eski evler onarılarak sarı, yeşil, pembe renkleri ile eski ve modern bir sokak görünümüne dönüşmüş. Sanki başka bir çağda başka bir ülkedeyiz. Görünüm olarak harika.

Parayı Lidya’lılar bulunca haliyle bir şubesini de Antalya da açmışlar. O zamanlarda soylular topladıkları vergilerle halkı sömürdükleri gibi bankaları da soymaktalar. Eteğini açmış dökülsün paralar. sonrasında eğlence yerlerinde vur patlasın, çal oynasın. İzmirlilerin söylediği bir deyim vardır; “Parayı Lidyalılar, kafayı İzmirliler buldu” diye. Lidya Bank yazan bankamatik önünde eteğine para dolduran heykel.

Bölük pörçük te olsa yer yer bisiklet yolu yapılmış şehrin bazı yerlerinde!

Ama gel gelelim arabasından belli olan sonradan görme görgüsüz bir kadın bisikletten, bisiklet yolundan, bariyerlerle ayrılmış mavi boyalı yoldan habersiz marketten alışverişini yaptıktan sonra resim çekildiğine bile aldırmadan pahalı arabasına binip gitti. Hiç bu kadar uzun cümle kurmam ama bu kadın hakkediyor uzun cümleleri!

Kıyıdan kıyıdan gezinerek, görüp resim çekilerek falezlerin sonuna geldik. Şimdiye kadar deniz epey aşağılardaydı.

Burası seyir terası, aşağısı da meşhur Konyaaltı kumsalı. Karşıda başı dumanlı Beydağları.

Etrafı seyrederken birden bire yamaç paraşütü beliriverdi önümüzde.

Hava uygun olunca seyir terasından paraşütü şişirip havalanıyor. Bir kartal gibi yönlendirerek etrafta, kumsalın üstünde, denizin üstünde uçuyor.

İki uzun saçlı adam olarak manzaralı bir resim çekiliyorum Ferdimen ile birlikte. Arkamızda Beydağları, denizde yelkenliler seyir halinde arka arkaya.

Kumsala yoldan iniyoruz. Yelkenliler ardı sıra önümüzden geçip giderken iktidardaki siyasi partinin propagandasını yaptığını görünce ilgim azaldı yelkenlilere.

Kumsala inip deniz kenarına konuşlanıyoruz hemen. Çantamda bulunan deniz şortumu çıkarıp giyerek hemen Akdeniz’in pek soğuk olmayan sularına bırakıyorum kendimi. Açık deniz olduğundan İzmir deki gibi 10 – 20 metre sonra derinleşmiyor. 2 metre sonra boyu geçiyor. Yüzme bilmeyenlerin girmemesi iyi olur. Balıklama denize atlarken Ferdimen beni çekiyor.

Bu da youtube deki video linki

https://youtube.com/shorts/Zra8VhF4lPc?feature=share

Kumsalda kum yok, küçük çakıl taşları ile kaplanmış durumda. Islak ta olsan taşlar yapışmıyor kum olmadığı için. Çakıl taşları rengarenk, pırıl pırı,l irili ufaklı.

Çakıl taşları arasında gizlenmiş bir canlı var. Hareket etmese farkına bile varamazsın. Serçe yanımıza kadar gelip yiyecek bir şeyler bulma ümidi ile dolanıyor etrafımızda. Serçenin rengi de taşlarla uyumlu.

Rüzgar esmiyor, o yüzden deniz durgun. Sadece dip dalgası devamlı küçük bir dalga ile sahilde kendini belli ediyor. Denizden çıkarken biraz zorlanıyor insan. Çakıllar oynak, kıyı dik ve dip dalgası geriye çekiyor.

Akşama kadar sahilde oyalanıyoruz Ferdimen ile. Bisikletlerin başında Ferdimen beni çekiyor.

Akşam olmadan Devrim ve İlkay yanımıza geldiler iş yerlerinden bisikletlerle. Onlar gelince bisikletlere binip Antalya’nın akşam karanlığında dolaşmaya başladık. Su fıskiye parkı devamlı renk değiştiren ışığı ve müziğe göre artan – azalan sular ile görsel bir şölen oluşturuyor. Biz de kendimizi kaptırıyoruz suyun büyüsüne kaptırarak.

Bazen su duvar gibi yükselip su perdesine dönüşüyor pembe rengiyle.

Müziğin ritmine kendimizi kaptırıp dans etmeye başladık. Devrim ile dans ederken Ferdimen çekiyor.

Gündüz pek belli olmayan Saat kulesi ışıkların oyunu ile daha bir başka görünüme bürünüyor.

Yivli minare uzaktan heybetli görünüyor gözüme.

Kendi resmimizi kendimiz çekiliyoruz. Ben, Devrim, Ferdimen ve İlkay, ışıkla aydınlatılmış yivli minare manzaralı.

Renkler ve ışıklar içindeki çarşı şemsiyelerle panayıra dönüşmüş. Şemsiyeler yukarıda.

Devrim beni çekerken bizi de Ferdimen çekiyor çaktırmadan şemsiyeler altında.

Kale içine geldik, Hadrian kapısı önünden gündüz geçmiştik. Şimdi ise ışıkların daha farklı boyuta dönüştürdüğü devasa kapıdan kale içine giriyoruz. Kemerin iki yanında sütun, kirişin kenarları süslü oyulmuş.

Yivli minarenin dibine geldik. Uzaktan heybetli görünmüştü gözüme. Yanında iken heybeti daha da artmış durumda. Yivli minare pişmiş tuğla ile örülmüş. Minareyi alttan çekiyorum, tepesi karanlık.

İki uzun saçlı adam birlikte elçek bir resim çekiliyoruz yivli minare ile birlikte.

Minarenin yakınında bulunan bir zeytin ağacı dikkatimi çekti. Ağacın gövdesinde Sanki bir evliyanın mezar taşı gibi bir yumru oluşmuş. Ağacı yakmaya çalışmış birileri ama becerememiş anlaşılan. Yanık izleri hala duruyor. İnsanlar bu görüntü karşısında hurafelere kapılmaktan geri kalmaz diye düşünüyorum. Belki de ağacı yakma girişimine neden olmuştur.

Devrim ile birlikte elçek ile çekiliyorum Yivli minarenin gölgesi olmadan.

Yivli minarede değişik bir çekim deniyoruz değişik bir açıdan. Benim karanlık siluetim yivli minare ile birlikte.

Devrim bizi demlik kafe- Bar’a götürüyor. Kafenin adı demlik ama çay ile ilişkilendirilmemiş. Gerçi içeride çay var, biz de çay içmek için giriyoruz içeri. Kapı girişinde Ferdimen ile birlikte çekiliyoruz bir poz.

Canlı müzik eşliğinde çaylarımızı içtikten sonra bisikletlerin yanına gelerek dönüş hazırlıklarına başladık. Saat gece yarısına yaklaştı. Yolumuz uzun.

Sonunda vedalaşma zamanı geldi. Antalya yazısı tersten yazılmış olarak Devrim bizim resmimizi çekiyor üçümüzü bisikletlerimizle. Sonrasında Devrim ile vedalaşıyoruz, Kendisine çok teşekkür ederim, bizleri Antalya’nı güzelliklerini gösterdiği için. Sayesinde harika bir akşam yaşadık ve mutlu ayrılıyoruz.

İlkay’ın öncülüğünde 15 Kilometre civarı artık araçların az olduğu bir saatte pedal çevirerek eve vardık. Güzel bir duşun ardından tatlı bir uykuyla günü bitiriyorum.

Bu gün yaklaşık 34 Kilometre yol yapmışız.

Yaptığımız yolun haritası aşağıda

Denizli Salda Gerisi Antalya Mersin 14. Gün

02 Mayıs 2017Denizli Salda Gerisi Antalya Mersinahlat ağacı, akdeniz, ceylan, devrim, domuz, döşemealtı, ferdimen, fizik, hüyük, ivme, kale, kırsal, korkuteli, kuz, mantar, mor, rakım, söğüt ağacı, termessos, toros dağları, varsak, yanıksı dondurmaurimbaba

1 Haziran 2015 Pazartesi

14. Gün

Tefenni – Korkuteli – Antalya

(Kör arkadaşlar için betimleme yapılmıştır)

(Resimlerin bır kısmı Ferdi Kızıl’a aittir)

Gülüş bir yanaşımdır bir öbür kişiye;

Birden iki kişiyi döndürür bir kişiye..

Anılarından kale yapıp sığınsa bile,

Yetmez yalnız başına bir ömür bir kişiye.

Özdemir Asaf

Öne çıkan görsel, Ferdimen ile yan yana, arkamızdaki çam ormana Güneşin son ışıkları vurmuş. Daha arkalarda Toros dağlarının zirveleri.

Henüz palazlanmış sokak köpeğinin annesi ile birlikte her geçene havlaması kendi bölgesini korusa da beni rahat uyuttu diyemem. Ara sıra uykuya dalmam sabaha kadar geçen süre içeresinde toplam olarak bana yetti. Sabah işe gidenler geçip giderken bizim içeride olduğumuzu fark etmiyorlar bile. Sabah mahmurluğu, işe yetişme telaşı, her gün geçtikleri yerde etrafta değişik bir ortamına dikkat etmiyorlar bile. Kimse bakmadı dönüp te. Gün aydınlanır aydınlanmaz kalkıp sabah kahvaltısını hazırladık. Kahvaltıyı bir güzel yapıp mutluluğu ilişkilendirdik şairin isteği doğrultusunda. Sıra geldi toplanmaya, benim eşyaları toplamam Ferdi’ye göre her zaman olduğu gibi daha kısa sürdü. Güneş panelini de bataryaya takıp kıytırığın üstüne düşmeyecek şekilde kancalı lastikle bağladım.

Artık yola çıkma zamanı. KUZ ve kıytırık hazır durumda.

Tam harekete geçtik çorbacının önünden geçerken çorbacı bizi durdurdu. Nerden geliyorsunuz, nereye gidiyorsunuz gibi sorularla tanıştık. Kendisinin kullandığı orta demir amortisörlü bisikletle şehir içinde ara sıra bindiğini belirtti. Bizi çorba içmeye davet etti dükkanına ama yeni kahvaltı yaptığımızdan isteğini teşekkür ederek geri çevirmek zorunda kaldık. Çorbacı ortamızda iki kolunu omuzlarımızda, birlikte resim çekiliyoruz.

Yolumuzu ve hikayemizi anlatıp çektiğimiz resimleri facebooktan nasıl görebilirim deyip beni takip edebilirsin diye ismimi söyleyince anlamadı. Anlamayınca içimde ki formamda yazan ismimi göstererek anca anladı. Çorbacının ismi Bekir Yıldıran. Cana yakın ve bizim gibi gezginlerle sohbet hoşuna gitti ama yolcu yolunda diyerek izin isteyip yola çıkmamız gerektiğini belirttik. Çorbacıya formamdaki ismi gösterirken üçümüz çekiliyoruz.

Ana yoldan değil de daha kestirme bir yoldan gideceğiz Korkuteli’ne. Bu yolu pek kullanan yok o yüzden trafik gürültüsünden uzak olmak bizi rahatlatacaktır. Ana yoldan sapınca ilk köy karşımıza çıktı. Hüyük köyü az haneli küçük bir köy. Adını da yanında bulunduğu höyükten almış. Henüz küçük olduğundan köye giriş tabelası resmi değil. Kendileri yaptırıp dikmişler yol kıyısına. Köyü girişindeki tabela ile çekiyorum.

Bir süre ovada gidiyoruz, 8 – 9 Kilometre civarı, hava açık. Bisiklet sürmek için harika bir gündeyiz. Yağmur yağma olasılığı yok. Yolumuz uzun ve 20 Kilometrelik bir tırmanış yapacağız. Sonrasında Antalya’ya sadece iniş olacak. düz olan yolda Ferdimen gidiyor. Biraz uzakta yokuşun dağlara doğru tırmandığını görüyorum.

Ova bitti ve tırmanış başladı, vitesler küçüldü, tempo yavaşladı. Şimdilik eğim o kadar fazla değil. Ferdimen beni çekiyor yokuşa sarmış halde.

Yolda gördüğümüz ilk çeşmede suları tazeleme ve kana kana su içme molası verdik. Çeşmenin aynası yüksek be şekilli yapılmış.

Dün yağmur yağmasaydı büyük bir olasılıkla bu çeşmenin yakınında bir yerlere kamp atabilirdik. Bisikletlerimiz park etmiş, ben mataramı çeşmeden doldururken Ferdimen beni çekiyor.

Bisikletler dağlara doğru bakıyor, “Ne rampalar çıktık, bu rampalar bize vız gelir” der gibiler.

Rakım yükseldikçe kar çubukları yol kenarında görünmeye başladı. Demek kış aylarında buralara epey kar yağıyor. Araçların yoldan sapmamaları için iyi bir uygulama.

Kent deresinin yanımızda aktığını görüyorum aşağıya doğru. Dere ta tepeye kadar bizimle beraber. Çakıllı dere yatağı ve bisikletimi çekiyorum.

Daha önce denk gelmedi ama bisikletle turlara başladıktan sonra fark edebildim “Dikkat tepeden taş düşebilir” uyarı levhasını. İşte tam da uyarı levhasının önünde toprak kayması olmuş, yolun yarısını kapatmış durumda. Toprak kayması yeni olmuş henüz uyarı işaretleri konmamış. Zaten pek te araç geçtiği yok. Karayolları öğrenesiye kadar epey zaman geçecek belli.

Yolun kıyısında kocaman yuvarlak bir kaya parçası bir anıt gibi duruyor. Yol yapım sırasında dozerin kıyıda bıraktığı belli oluyor.

Yol kıyısında yıllık otsu bitki mor çiçeklerini açıp baharı karşılamak için. Henüz yaprakları yok ortada, sadece çiçekler var.

Derenin yamacında küçük bir bahçe, bahçenin etrafı ulu kavaklar boy göstermiş. Bahçenin yanında 5 yada 10 dönüm tarla. Ekinler büyümekte, henüz diz boyu. Küçük şirin bir yer, acaba bir köylüyü geçindirmeye yeter mi? Zannetmiyorum. Kıt kanat, boğaz tokluğuna belki yeter bir kişi için. Büyük bir olasılıkla bahçenin sulaması dereden sağlanıyor. Etrafta pek ağaç ta görünmüyor, sadece küçük çalılar var. Adam çalışmış çabalamış küçük bir cennet bahçesine dönüştürmüş kırsal alanı. Böylelerine saygı duymak gerek. İnsan istedikten sonra neler yapmaz ki…

Tırmanma devam ediyor, sık sık hem resim çekmek için hem de nefes dengeleme molası vererek çıkmaya devam edeceğiz. Ferdimen beni çekiyor. Ardımda çıktığım yokuş ve tepeler var.

Yeni bir ile giriş yaptık, gerçi pek değişik bir şey olmuyor ama sınırlar ve tabelalar durumu belirtiyor. Şimdiye kadar geçtiğimiz iller aklıma geliyor. İzmir den çıktık yola, Manisa, Denizli, Burdur. Şimdi de Antalya sınırlarındayız. Bakalım bundan sonraki il neresi olacak.

Anadolu’nun bozkır yapısı buraları sarmış durumda. Dağlar, tepeler tamamen ağaçsız bir durumda kıraç. Kıraç olması yerleşim yerinin de olmaması anlamına geliyor. En önemli etken de su kaynakları. Sadece yağan yağmur yada kar ile bitkiler yaşamlarını sürdürüyor. Yol kıyısında çeşme olmaması da bunun göstergesi. Zirveye yaklaştık demektir. Bisikletimin arkasındaki dağda mermer ocağı görünüyor.

Önümüzde ki yokuşun son yokuş olduğunu tahmin ediyorum. Bakalım tahminlerim doğru çıkacak mı?

Artık yaylada olduğumuzu gösterir tarla ve bahçeler görülmeye başladı. Küçük bir yalak buralarda su kaynağı olduğunu gösterir. Söğüt ağacı ve kavak ağaçları en önemli kanıtı.

Sonunda en yüksek noktaya çıkmayı başardık. Ali Belindeyiz, rakım 1560 metre. Ferdi ile zaferimizi kutluyoruz. En yüksek zirvemize çıkmanın mutluluğu tüm yorgunluğumuzu alıyor. Zirveye yakın bir yerde Mersin den Yavuz arkamızdan bize yetişti. Salda festivalinde beraberdik, sonradan yola çıkmış. Yükü de yok, Antalya’ya gidiyor bizim gibi. Resmi çekmek için cep telefonumu veriyorum Yavuz’a. Sonrasında gitmesi gerektiğini söyleyip inişte basıp gitti. Bizim ise acelemiz olmadığından etrafı seyrederek, resim çekerek ineceğiz. Tabela önünde Ferdimen ile ellerimizi havada birleştirip poz vermişiz.

Bizi buraya kadar çıkaran bisikletlerimiz KUZ ve kıytırık övülmeyi hakkediyor. Sorunsuz, sabırla, sessiz buraya kadar çıkardı. Bundan sonra da daha nerelere çıkaracaklar. Tabela önünde iki bisiklet.

Artık yayladayız ve etrafta yayla evleri aralıklarla görülmeye başladı. Yavuz ile Ferdimeni çekiyorum. Yavuz buradan sonra basıp gidiyor Antalya’ya doğru.

Yaylanın çimenleri yemyeşil düz arazide. Toroslar alabildiğine uzanıp gidiyor. Sağda bir tane top ağaç görülüyor. Geri kalan yerde ağaç yok.

Bu evler de yazlık gibi site şeklinde yapılmış tek katlı. Yaz aylarında Akdeniz’in bunaltıcı sıcaklarından kaçıp serin yaylanın havasında yazı atlatıyorlar. Kış aylarında da kar tatili yapmaktalar ama uzun süreli değil.

Artık inişteyiz Torosların zirvelerinden bereketli su kaynakları derelerin gürül gürül akmasını sağlamış. İndikçe su çoğalmakta.

Karasal iklimden Akdeniz iklimine geçtik, Etraftaki çam ormanları bunu belirtiyor. Anadolu’nun iç kısımlarında bozkır havası etkisini burada kaybetmiş durumda.

Yol kıyısında Ahlat ağacını Armut ile aşılamışlar yoldan gelip geçenler yesinler diye. Armutlar ham, henüz olgunlaşmadığı için yolcu hakkını alamıyoruz.

Sorumsuz, hayın, ahlaksız bazı kendini bilmez çevre düşmanı cahiller burayı çöp ve moloz ile berbat etmişler. Yazıklar olsun. Hadi bir kaç çöp attın, doğa bunu zamanla yok edecek ama buraya atılmış çöp gören diğer sorumsuzlar devamlı buraya attıkları çöplerle yığın çoğalmakta. Doğa ne yapsın bu duruma. Yazık…

Çamların arkasında gölet gibi su birikintisi görünüyor uzaklarda. Sonradan bunun Korkuteli baraj göleti olduğunu öğrendim. Demek gürül gürül akan dere boşuna akmıyormuş. Aşağısında kocaman bir barajı besliyor.

İnişte olmamıza rağmen öyle kendimizi salmıyoruz. Ara sıra durup etrafı resim çekmeden geçemedik. Bisikletlerimiz bizi sakince bekliyor yol kıyısında.

Korkuteli ufukta göründü, öğle zamanı yaklaştı. Karnımızın acıkması bunu gösteriyor. Bakalım bir varalım da Korkuteli’ne.

Kısa sürede Korkuteli girişine geldik. Artık yeni bir ilin ilk ilçesindeyiz. İlçe bereketli ovaya kurulmuş ve bir çok tarım arazisi yerleşim yeri olduğundan yok olmuş durumda. Yanlış kentleşmenin sonucu. Etrafta dağların yamaçlarında kurulsaydı Korkuteli çayının bereketli ovasında ürün yetiştirilerek Ülke ekonomisine katkı sağlardı. Ama emlakçılar, müteahhit bozuntuları kolay yerde, fazla uğraşmadan düz ayak binaları dikmişler temeli sağlam olmadan. Tabelada yazan; Korkuteli, Nüfus: 52900. Tabelayı bisikletim ile çekiyorum.

Şehrin sokaklarında ilerliyoruz yavaşça. Karnımızı doyuracak bir yer bakınarak ilerlerken merkeze yakın, çarşıda hem de yol kıyısında bir lokantaya oturduk. Yemekler nefis ve bol kepçe, porselen tabaklar kocaman öksüz doyuran cinsten. Bir tabakla iki kişi rahat doyar. Hem de hesaplı. Yemek ve bol salata ile karnımızı bir güzel doyurduk. Şehrin ana caddesinden bir manzara, arabalar, insanlar, bisikletle işini görenler.

Yemeğin ağırlığı çökmeden yola çıktık, tabela gideceğimiz yönü belirtiyor. Antalya yönüne sapıyoruz. Tabelalar; sağa Antalya, sola Tefenni, Burdur yönünü gösteriyor. Ben yolun kıyısında gidiyorum.

Henüz şehirde ilerlerken meşhur yanıksı dondurma yazan pastaneyi görünce merak edip durduk. Birer dondurma ısmarlayıp tadının nasıl olduğuna baktım. Dondurma is kokuyordu. Yedikçe tadına varıyorsun, öyle bir şey işte. Kendimi külahta dondurmam ile elçek çekiyorum. Arkamda dondurma külahları.

Benim hoşuma gitti tadı ama Ferdi’nin pek hoşuna gittiğini söyleyemem. “Ne biçim tadı var, safi is kokuyor” diye düşüncesini belirtti. Sıcaklaşan havada dondurma yanık ve is koksa da bir nebze serinletti boğazımı. Garsondan dondurmanın hikayesini dinledim. Hikayesi şöyle;

“Vakti zamanında dondurma yapmak için süt tenceresini ocağa koyan usta çırağa süt kaynayınca ocağı kapat ve makinaya dök sonra makinayı çalıştır diye tembih edip bir süreliğine dükkandan ayrılmış. Çırak ta süt kaynadıktan sonra kapatmayı unutunca sütün dibi tutmuş. Çırak ne yapsın onca süt boşa gitmesin diye dibi tutmuş süt ile dondurma yapmış. Ustasına çaktırmadan dolaba koyup dondurduktan sonra satmaya başlamışlar. Dondurma öyle dışarıdan kokusu anlaşılmıyor. Usta da dondurmanın tadına bakmadığından anlamamış ilk önce. Dondurmayı alan ilk önce is kokusunu almış ama hoşuna gidince tekrar istemiş. Usta da dondurmayı beğenenlere anlam verememiş. Daha sonra yaptığı dondurma yanıksı is kokusu olmadan yapılınca dondurmayı alan müşteriler ustadan dünkü yanıksı dondurmadan istiyoruz diye söyleyince iş ortaya çıkmış. Çırağından ne yaptığını sorunca çırak ta “Usta sütün dibi tuttu ben de senin korkundan o sütle dondurmayı yaptım ondan olsa gerek” diyerek anlatmış olan biteni. Müşteriler de beğenince yanıksı dondurma ortaya çıkmış ve meşhur olmuş.”

Yanıksı dondurma külahları elimizde Ferdimen ile elçek çekiyorum bir poz.

Korkuteli ana yolunda gidiyorum, hava masmavi, güneş tepede. Ferdimen beni arkamdan çekiyor.

Korkuteli’nin başka bir meşhur ürünü varmış. Bunu kasabanın çıkışındaki dev mantar heykelinden anlıyorum. Kasabanın çoğu evinde bodrumlarda rutubetli ortamda kültür mantar yetiştiriciliği yapılmaktaymış. Kültür mantarı ile önemli bir gelir kaynağı yaratmış kasabalılara.

Artık ana yolda, gürültülü trafikle beraber Antalya’ya kadar gideceğiz mecburen. Tabela sağa saparsak; Elmalı, Çavdır, Fethiye ve Denizli’ye gidileceği belirtilmiş. Düz olarak; Antalya yönünü gösteriyor. Biz düz gideceğiz. Ben önde gidiyorum.

Dağların arasında geniş bir düzlük göründü. Arazi komple tarla olarak ekilmiş durumda. Etrafında, içinde herhangi bir yapı da bulunmamakta. Korkuteli daha geniş bir düzlükte kurulmuş, burada ise sadece tarım arazisi olarak kullanıldığından sevindim. Düşünün bu arazinin binalarla kaplı olduğunu.

Düzlük bitti, önümüzde hafif bir rampa görünüyor. Daha henüz çıkmadan ön tekerlekte bir çalı takıldığını görüp sol ayağımla atayım diye uzatınca maşa demiri arasında tekerleğin telleri ayağımı kaptı birden bire. Haliyle ayak girince hop yana devrildim bisikletle beraber. Süratli olmamam nedeni ile fazla bir hasar oluşmadı. Hemen ayağımı aradan çıkarıp bisikletimi kaldırdım. Ayağımda hafif bir sıyrık dışında herhangi bir şey yok. Tekrar bisiklete binip yoluma devam ettim. Ferdimen durumun farkında değil, önde gidiyor.

Bisikletin bir DEVRİM olduğunu düşünüyorum. İnsanlığın tekerleği bulduktan sonra yaptığı en büyük icat bisiklettir. Kim ne derse desin bisiklet bir DEVRİM’dir. Yazılan yazıda TEK YOL DEVRİM yazsa da biz zaten o yoldayız. İşin garip tarafı zaten Devrim’e gidiyorduk. Bisikletim ile betondaki Devrim yazısını çekiyorum.

Toros dağlarının zirvelerinde bisiklet sürmek ve aşmak güzel bir duygu. Zirve her zaman kayalık olur, biz de kayalık olan geçide doğru tırmanıyoruz.

Hafif olsa da rampa çıkmaktayız bir süredir. Rampanın sonunda iyi bir iniş olacağını tahmin ediyorum. Yol tabelası sağa dönemeç olduğunu belirtmiş.

Rampa sonunda bitti, Tahtalı belinde 970 metre rakımda durup bir resim çekiyorum. Bu gün ikinci beli aşmaktayız. Tabela ile bisikletimi çekiyorum Yol burada daralıyor uyarı tabelasına göre.

Dağlar fazla yüksek olmasa da yalçın kayalıklarla kaplı dorukların yanından hızla aşağıya bıraktım kendimi. O kadar rampa çıktık artık ödül pedal çevirmeden kendiliğinden inmek.

Kendimizi öyle salmıyoruz paldır küldür. Torosların her tarafı ayrı bir güzel, sıradağlar alabildiğine uzanınca manzara sürekli değişmekte. Bu güzellikleri kaçırmamak gerek. Yokuş yukarı çıkarken Ferdimen beni hep geçip beklerken buluyorum. Yükü az olunca ben kıytırıkla tın tın çıkmaktan gerilerden gelerek anca yetişebiliyorum. Ama inişte ağırlık bu kez hızı değiştiriyor, Ferdimenden daha hızlı iniyorum. Ağırlıktan ivme fazla olunca ben de bırakıyorum. Kıytırık ta ardım sıra ip gibi sarsmadan geliyor. Torosların kayalık zirvelerini çekiyorum.

Güneş ufukta iyice alçaldı, tepelerin gölgeleri üzerimizde. Çam ormanına vuran güneşin son ışıkları manzarayı daha da güzelleştiriyor. İşte burada Ferdimen tripodu kurarak manzarayı ölümsüzleştiriyor prodüksiyon kurgulayıp. Sanatçı olmak ayrı bir şey. Ferdimen ile yan yana, arkamızda çam ormanları ve Toros dağlarının zirveleri. Bu resmi öne çıkan görsel olarak seçiyorum.

Sonrasında yine kendimi salıyorum, Ferdimene azıcık avans veriyorum önden gitsin diye. Resmini çekmek için durunca ara da açılsa da nasıl olsa yetişirim. Fizik kuralları benden yana nasıl olsa. Ferdimen beniz bir zirvenin altında giderken çekiyor.

Dikkat yabani hayvan çıkabilir uyarısı ile karşılaştım. Ceylan çıkabilir uyarısı her zaman karşıma çıktığından alışkınım ama ilk defa domuz çıkabilir uyarısını görüyorum. Demek buralarda fazla domuz var anlaşılan.

Hızlı ve sert iniş kayaçların derin yarıklarından devam ediyor. Her dönemeç değişik doğal kompozisyon ile karşılamama neden oluyor. O yüzden birden bire frenlere asılıp kısa sürede duruyorum bu manzarayı kaçırmamak için. Resim çekerken de hiç bir aracın kadraja girmemesine dikkat ediyorum. Yolda sadece kendi gölgem var.

Birileri bir yolunu bulmuş ormanın kıyısına molozları dökmek için. Bu duruma pek te engel olunamıyor. İnsanlara ahlak ve vicdan yüklemesi yapılmadan geçeceğe benzemiyor bu hastalık.

Güneş ışınları ve gölge oyunları sürekli karşıma güzellikleri görmeme neden oluyor. Biz şu anda gölgedeyiz ama karşıdaki dağın zirvesi gölgeli, Güneşli kayaların şekline göre. Ben önde gidiyorum.

Doğal oluşmuş derin yarıklar biraz kırılarak geçide dönüşmüş durumda.

Dağların zirveleri ve gölge oyunları eşliğinde gidiyorum. Anlaşılan Arap yarımadası Anadolu’nun altına girerken kıyıları iyice kabartmış. Bizler bu kabarmayı gözlemleyemeyiz kısa ömrümüzde ama binlerce yıl sonra bu manzaranın değişeceğine eminim.

Antik kent kalıntılarının kale duvarlarını görünce duruyorum. Yakınlarda bulunan Termessos antik kentine ait olmalı.

Binlerce yıl önce buradan yol geçtiği anlaşılıyor. Geçit surlarla kapatılmış ve kontrol altına alınarak gelip geçenler öyle kolay Antalya’ya inememiş. Şimdi ise rahatça antik yoldan geçebiliyorum. Romalı nöbetçi askerler yok görünürde.

Surları geçtikten sonra düzlüğe iniyoruz, artık pedal çevirmeye başladık. Döşemealtı ilçesine geldik, yol ayrımındayız. Aynı zamanda gördüğümüz kale kalıntılarının antik kenti olan Termessos girişi de buradan.

Yolumuza düz devam ediyoruz çam ormanı içinden. Yol ormanı ikiye bölmüş durumda, ormanın içine girilmesin diye tel örgü ile kapatılmış. Ferdimen bana ağaçların arasında bir geyik gördüğünü söyledi. Durup ormana bakmaya başladım ama Ferdimenin dediğine göre geyik hemen ağaçların arasında gözden kaybolmuş. Fazla durmanın anlamı yok ilerlemeye başladım, bir taraftan da sürekli ormana bakıyorum. Acaba geyiği görebilir miyim diye. Anlaşılan geyiğin bana görünmeye niyeti yok. Elbet bir gün göreceğime eminim, daha zamanım var demek ki. Umutla bekliyorum. Sağdaki tabelada; Ormanı bekçi değil, sevgi korur yazılmış.

Daha önce geldiğimizi haber vermiştim İlkay arkadaşıma. O da mesaiden sonra arabası ile bizi karşılamaya gelmiş. Tam da Antalya giriş tabelasının önünde. Tabelada; Antalya, Nüfus: 1204000, Rakım: 39 yazılmış. Hasretle kucaklaşıyorum, özlemişiz birbirimizi. Ferdimen ile tanıştırıyorum İlkay’ı.

İlkay eşyalarımızı almak istiyor ama artık alıştık deyip vermiyoruz. Güneş battı bu ara, akşam olmak üzere. Batarya şarj olmuş, güneş panelini toplatıp çantama yerleştiriyorum Artık endişeye gerek kalmadı, İlkay’ın evinde kalacağız bu gece. Ferdimen henüz kararmadan beni bisikletimle çekiyor. Arkamda İlkay’ın arabası duruyor.

İlkay arabası ile arkadan bizi takip etti bir süre ana yolda. Kestirmeden ara yollara sapınca öne geçerek yolu bize göstererek gidiyoruz. Artık hava zifiri karanlık oldu. Bir de orman yolunda gidiyoruz, asfalt ta bitti. Toprak yolda karanlıkta ormanın içindeyiz. Arka yollardan ormanın içinden geçerek Varsak Karşıyaka mahallesine doğru giderken bir devriye polis arabası bizi durdurdu. Nereye gittiğimizi sorunca Aklımda kalan Karşıyaka mahallesi deyiverdim. Gecenin karanlığında iki bisikletli, iki uzun saçlı görünce karşılarında şaşırdılar tabi ki. Kimliklere baktıktan sonra bıraktılar. İlkay’ı ise durdurmamışlardı. Gelmediğimizi anlayınca beklemiş bizi. Gelir gelmez yolumuza devam ederek İlkay’ın evine geldik. Evleri müstakil, ormanın kıyısında. Bisikletleri bahçeye park edip İlkay’ın annesi, babası ve kız kardeşi bizi sofrada beklerken bulduk. Onlarla tanışıp hemen yemeğe başladık. Karnımız da iyice acıktı doğrusu. Yemeğin ardından kahve takımımı çıkarıp keyif kahvesi pişirip sohbet ederek içtik Akdeniz akşamında.

Sonrasında sıcak birer duş iyi gitti doğrusu. Yatağa huzur ve dingin girmenin rahatlığı ile hemen uykuya daldım

Bu gün biraz fazla yol yapmışız, rampadan daha çok iniş olması nedeni ile bu kadar yol yapabildik.

Bu gün yaptığımız yol 117 Kilometre civarı.

Yaptığımız yolun haritası aşağıda

Urim Baba

Bir Bisikletçinin Günlüğü

Aylık arşivler: Mayıs 2017

Denizli Salda Gerisi Antalya Mersin 19. Gün

Denizli Salda Gerisi Antalya Mersin 17. 18. Gün

Denizli Salda Gerisi Antalya Mersin 15. 16. Gün

Denizli Salda Gerisi Antalya Mersin 14. Gün